جلال عطاری - استادیار دانشکده مهندسی آب، دانشگاه صنعت آب و برق
مجید جابرزاده - کارشناس ارشد مهندسی رودخانه، موسسه تحقیقات آب
حسین شریفی منش - عضو هیئت علمی موسسه تحقیقات آب

جهت بهینه سازی در طراحی سازه های هیدرولیکی و حصول اطمینان از صحت طراحی و کسب اطلاعاتی پیرامون مشخصه های هیدرولیکی جریان، معمولا از ابزارهایی نظیر مدلهای فیزیکی، فلوم آزمایشگاهی و غیره استفاده می شود. اصولا تمام اندازه گیری ها برای تعیین مقدار واقعی یک کمیت انجام می گیرد اما از آنجایی که پایه اندازه گیری ها به حواس انسان منتهی می شود و ساختمان وسایل اندازه گیری نیز به علت دقت محود انسان، کامل نیست لذا اندازه گیری های حاصله هیچگاه به مقدار مطلق خود نمی رسند و این نواقص غیر قابل اجتناب می باشند. همچنین به کارگیری درست وسایل اندازه گیری بستگی به رعایت استانداردها در طراحی وسیله، انتخاب درست ابزارها، ساخت و نصب مناسب، کالیبراسیون و آنالیز دقیق داده ها، بازرسی، نظارت و تعمیرات مناسب ابزارها دارد. در تمام مراحل طراحی، نصب اجرا، اندازه گیری و آنالیز داده ها، بورز عوامل مختلف باعث ایجاد عدم قطعیت و خطا می شود که صحت و میزان اعتمادپذیری نتایج بستگی به این میزان خطا و نوع آن دارد. متأسفانه تا کنون به ابعاد مختلف این موضوع پرداخته نشده و تنها محققین معدودی در این زمینه فعالیت کرده اند. در تحقیق حاضر سعی شده با مروری کلی بر خطاها و انواع آن، با مفاهیم تکثیر خطا در آزمایش ها و تأثیر خطا در پارامترهای مستقل اندازه گیری شده، بر میزان خطای پارامتر وابسته مورد نظر بررسی و خطای حاصل از اندازه گیری دبی با استفاده از سرریز لبه تیز مستطیلی و مثلثی محاسبه شده و نشان داده شد که اندازه گیری با استفاده از لبریز مستطیلی دارای خطای کوچکتری می باشد.

خطا، آنالیز عدم قطعیت، اندازه گیری‌های فیزیکی، سرریز لبه تیز مستطیلی و مثلثی