فرشته شیبانی مقدم - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران
بهروز درویش - مدرس دانشگاه ، دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران
طیبه سرگلزایی جوان - کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه سیستان و بلوچستان

از مهمترین پیامدهای رشد شتابان شهرنشینی و توسعه ی فیزیکی شهرهای کشور در دهه های گذشته، پاشیدگی نظام توزیع مراکز خدماتی شهری بوده که زمینه ساز نابرابری اجتماعی شهروندان و میزان برخورداری از کاربری های خدمات شهری در مناطق و محلات شهر شده است. خدمات شهری به عنوان ابزار مدیریت توسعه شهری و عامل اصلی تداوم حیات شهری است که بدون آن زندگی شهروندان از فعالیت باز می ماند. پژوهش حاضر به منظور سنجش مناطق شهر زاهدان از نظر میزان دستیابی افراد ساکن در مناطق شهری به امکانات و خدمات مورد نیاز تدوین شده است، که ابتدا با استفاده از داده و اطلاعات طرح جامع شهری شهر زاهدان، سرانه وضع موجود هر یک از افراد از کاربری های خدماتی وضع موجود شهر استخراج گردید و سپس با بهره گیری از مدل ویلیامسون و مدل آنتروپی که نشان دهنده توزیع نامتعادل خدمات شهری در سطح مناطق شهر و توزیع نامناسب و کمبود خدمات شهری به نسبت جمعیت در سطح مناطق به چشم می خورد پرداخته ایم. و نهایتاً به وسیله تکنیک تاپسیس، به ارزیابی هر یک از نواحی از نظر میزان برخورداری از امکانات و خدمات رتبه بندی آن ها پرداخته شده است. نتایج حاصل از مدل ویلیامسون و آنتروپی نشان دهنده توزیع نامتعادل در منطقه 4 و کمبود خدمات در این منطقه با توجه به جمعیت زیاد و رو به افزایش در این منطقه می باشد. و در منطقه 5 توزیع متعادل خدمات دیده می شود. و بررسی نتایج حاصل از میزان برخورداری نواحی شهر زاهدان از امکانات و خدمات شهری با توجه به مدل تاپسیس حاکی از آن است که در بین مناطق شهری، از نظر میزان دستیابی به امکانات و خدمات شهری، تفاوت زیادی وجود دارد. به طوری که بیشترین میزان تاپسیس برای منطقه 5، (0/894)، و کمترین میزان تاپسیس برای مناطق 2 و 4، (0/058 و 0/178) می باشد.

خدمات شهری، توزیع فضایی، مدل ویلیامسون، مدل آنتروپی، تکنیک TOPSIS، شهر زاهدان