طاهره انصافی مقدم - موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
آزاده گوهردوست - موسسه تحقیقات جنگلها ومراتع کشور
فاطمه عباسی خروانق - دانشگاه پیام نور

مطالعه حوضه میقان اراک از حیث بروز افت مداوم و کاهش ذخایر مخازن آب زیرزمینی در طی دهه های گذشته از اهمیت ویژه ای برخودار شده است. این حوضه با اقلیم خشک و نیمه خشک به دلیل بهره برداری و برداشت بیش از حد مجاز آب با افت شدید سطح آب زیرزمینی روبرو شده است. هدف از تحقیق بررسی تغییرات کمی منابع آب زیرزمینی در حوضه میغان و مطالعه انحراف احتمالی آن از حالت نرمال می باشد. در اجرای روش تحقیق با انتخاب نه قنات در محدوده حوضه میقان و با توزیع همگون جغرافیایی، تغییرات کمی آب قنات ها در طول دوره های کم آبی و پرآبی از سال 1986 الی 2011 مورد بررسی قرار گرفته است. بدین منظور با اخذ داده های حجم آب زیرزمینی، آمار یک دوره طولانی مدت، به صورت روزانه ماهانه و سالانه از دفتر مطالعات منابع آب اداره کل امور آب استان مرکزی تهیه شده و مورد پایش قرار گرفت. تغییرات سری های زمانی داده های میانگین دبی و تخلیه از قنات ها جمع آوری و تنظیم گردید. سپس با استفاده از روش های آماری- گرافیکی، روند تغییرات ماهانه فصلی و سالانه سطح آب زیرزمینی در طی 25 سال مورد مقایسه قرار گرفته و با ارائه نمودارها و جداول مختلف، شرایط تخلیه گسترده های حوضه و متوسط افت آب در طی 25 سال به روش علمی صورت پذیرفته و ارزیابی قرار شده است. از نرم افزار سیستم اطلاعات جغرافیایی به منظور نمایش توزیع تغییرات مکانی و زمانی عمق آب زیرزمینی قنات ها استفاده شده است. نتایج تحقیق نشانگر افت 38 متری عمق آب زیرزمینی در قنات های زیر حوضه میقان اراک در طی سال های (1390-1365) شمسی یا (2011-1986) می باشد. براساس نتایج حاصل از تجزیه و تعلیل عمق آب های نه قنات مورد بررسی، قنات شیروان به عنوان پر آب ترین قنات و قنات داوودآباد به عنوان کم آب ترین قنات محسوب می شوند.

قنات، زیرحوضه میقان، عمق آب زیرزمینی، روند افت آب زیرزمینی، پایش کمی آب