جمیله واشقانی فراهانی - پژوهشگر موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران

با انجام اولین انفجار هسته ای در جو در سال 1945 و انفجار هسته ای زیرزمینی در سال 1957 در نوادای ایالات متحده آمریکا، معاهده منع انجام آزمایشات در سال 1963 منتشر شد. مخاطرات زیست محیطی ناشی از آزمایشات سلاح های هسته ای نظیر آلودگی رادیواکتیو در محیطهای خشکی و دریا سبب بروز بیماریهای مختلف انسان های در معرض اینگونه آلودگی ها شده است. در حقیقت با گذشت زمان ذرات رادیواکتیو از منطقه رخداد انفجار هسته ای توسط عواملی نظیر باد، آب و غیره منتشر می شوند و سبب به خطر افتادن سلامتی آنان و در نتیجه باعث می شوند تا آنان دچار صدمات غیرقابل جبرانی شوند. 1000 تن تی ان تی معادل یک کیلو تن و برابر 1012 کالری است. آخرین انفجار هسته ای اخیرا رخ داده شده (9 سپتامبر 2016) در سایت Punggye-ri در کره شمالی (پنجمین انفجار هسته ای این کشور) دارای قدرت 12-10 کیلوتن (وزارت دفاع کره جنوبی)، و البته بر اساس دیگر متخصصان قدرت انفجار 30-20 کیلوتن و معادل زلزله ای با بزرگای 3/5 (mb, USGS) ارزیابی شده است. در مطالعه حاضر با استفاده از داده های شبکه جهانی IRIS، سیگنال های ثبت شده در ایستگاه ها پردازش و مورد بررسی قرار گرفتند. بنابراین قدرت انفجار 14 کیلوتن برآورد شد. بطور کلی هدف تحقیق حاضر مطالعه بحران مهم انسان ساز یعنی انفجارات هسته ای و تحلیل اثرات مخرب زیست محیطی و به ویژه بررسی انواع آسیب های محیطهای اجتماعی و جوی در معرض آلودگی های حاصل از رادیوکتیو آنان است. با گذشت چندین سال از رخداد برخی از انفجارات هسته ای، مخاطرات زیست محیطی انقجارات مهمی نظیر بمباران اتمی هیروشیما و ناکازاکی در سال 1945، نیروگاه هسته ای چرنوبیل در سال 1986 و فوکوشیما در سال 2011 همچنان ادامه دارد. میلیونها انسان از کشورهایی نظیر اوکراین، بلاروس و قسمتهایی از اروپا و روسیه، آمریکا، کانادا و ژاپن در معرض آلودگی های زیست محیطی حاصل از تشعشعات رادیواکتیو انفجار چرنوبیل قرار گرفته اند. یکی از مهمترین مخاطرات زیست محیطی در اثر انفجارات هسته ای ابتلاء افراد به انواع سرطان است که در میان آنان سرطان خون و تیرویید در میان افرادی که به دلایل مختلف در معرض مواد رادیواکتیو قرار گرفته اند بیشتر از افراد معمولی است. بنابراین باید تلاش های بیشتری برای محدودیت انفجارات هسته ای انجام شود در غیر اینصورت پرتوها از طریق آب، باد، مواد غذایی وارد بدن انسان می شوند. بنابراین زباله های هسته ای با امکاناتی مناسب باید دفع شوند زیرا که برخی از این مواد تا چند میلیارد سال زمان نیاز است تا بطور کامل فروپاشی را انجام دهند.

انفجار هسته ای، مخاطرات زیست محیطی، بحران انسان ساز، رادیو اکتیو