مهدی علوی نژاد - پارک علم و فناوری خلیج فارس
پژمان فیروزفر - پارک علم و فناوری خلیج فارس

روند هزینه ها و خساراتی که در اثر مخاطرات طبیعی ایجاد میشود روز به روز در حال افزایش است. در فاصله بین سالهای دهه ۹۰ میلادی خسارات ایجادشده در اثر وقوع مخاطرات طبیعی ۱۵ برابر بیشتر از میزان خسارات وارده در سالهای دهه ۵۰ بوده است. از سال 2000 تا 2005 هر ساله بهطورمتوسط 240 میلیون نفر توسط بحرانهای طبیعی در سرتاسر جهان تحت تاثیر قرار گرفتهاند. در طول هر یک از این شش سال، بحرانهای طبیعی بهطورمتوسطجان 80 هزارنفرراگرفته وتخریب و آسیب تخمین زده شدهای معادل 80 میلیارد دلار را مسبب گردیده است. در حالی که میزان مرگ و میر کاهش داشته است، میزان جمعیتی که از بلایای طبیعی متاثر شده افزایشیافته است. تا پیش از دهه 90 میلادی (پیش از وقوع زلزله منجیل در ایران)، سوانح و حوادث غیرمترقبه (Disaster)، کاتالیستی برایبهکارگیری روشهای جدید مقابله با خطرات ایجاد شده (Hazard) بودند. در سال 1989 میلادی قطعنامهای در سازمان ملل متحد تصویب شد و دهه 90 میلادی به عنوان دهه بین المللی کاهش سوانح طبیعی (IDNDR)اعلام شد. در واقع پیشگیری و جلوگیری از وقوع حوادث، به عنوان عاملی مهم و اساسی جهت کاهش ریسک خطرات بلایای طبیعی، دارای اولویت و اهمیتی همانند پیشبینی وقوع حوادث گردید. اولین کنفرانس جهانی کاهش سوانح طبیعی 23 تا 27 می 1994 در یوکوهامای ژاپن برگزار شد. راهبرد یوکوهاما برای جهانیایمنتر شامل دستورالعملهایی جهت پیشگیری و جلوگیری، آمادگی، کاهش اثرات (Mitigation) و ملاک عمل آن (راهنمای راهبرد یوکوهاما برای اجرا)، به عنوان نقطهی عطفی در زمینه کاهش خطرپذیری و آسیبپذیری بحرانهاوتاثیرات آنهارافراهم آورد. در سال 2004 سازمان ملل متحد راهبرد بینالمللی کاهش ریسک سوانح (UN- ISDR) را منتشر کرد. دومین کنفرانس جهانی کاهش خطرپذیری بحرانها، 18 تا 22 ژانویه 2005 (10 سال پس از زلزله مخرب سال 1995 کوبه ژاپن) در شهر کوبه استان هیوگوی ژاپن برگزار شد و چارچوب کاری برای سالهای 2005 تا 2015 در این کنفرانس مصوب شد (HAF). هدف راهبردی کنفرانس، ایجاد تابآوری و برگشتپذیری (Resilience) ملل و جوامع در برابر بحرانهامیباشد، که عبارت است از: ظرفیتیک نظام یا سیستم، جامعه یا اجتماعات، بهطور بالقوه ،درمواجهه باخطرهابرای سازگاری از طریق مقاومت و ایستادگی و یا ایجاد تغییرات بهمنظورتداومونیل به سطحی قابل قبول از عملکرد و ساختار. این مهم از طریق میزان و درجهای که نظام اجتماعی قادر به سازماندهی خود برای افزایش ظرفیت، بهمنظورفراگیری و درسآموزی از بحرانهای گذشته برای حفاظت بهتر در آینده و بهبود تدابیر کاهش خطرپذیری باشد، شناخته و سنجیده میشود. در واقع برگشتپذیری به مفهوم توانمندسازی جوامع در هنگام وقوع سانحه جهت تداوم روند زندگی و چرخه اقتصادی میباشد. در این حالت نه تنها جان انسانها،بلکهمنافعآنهانیز حفظ میگردد. با توجه به برگزاری کنفرانس بینالمللی کاهش بلایا و تابآوری جوامع در تاریخ 14 و 15 ژانویه سال 2015 میلادی در شهر توکیوی ژاپن و بیان اهداف کلان و اولویتهای اجرایی برنامهی کاری، سومین کنفرانس جهانی کاهش خطرپذیری بحرانها،مارس 2015 (اسفند 93) درسندای ژاپن برگزار شد تا برنامه عملیاتی برای بازه 15 ساله 2015 تا 2030 در قالب سند سندای مصوب و به تمام کشورهای عضو سازمان ملل متحد اعلام شود. [4]