سجاد بلندنظر - کارشناس مدیریت بحران و پدافندغیرعامل شهرداری اصفهان
پدرام موسوی مبارکه - مشاور اداره کل پدافندغیرعامل استانداری اصفهان
احمدرضا مرادی - مدیر بحران و پدافندغیرعامل شهرداری اصفهان

شبکه معابر شهری به منزله رابط پیکره شهر با یکدیگر و با محیط های پیرامون، نقش بسیار مهمی را در چگونگی شکل گیری طرح هندسی و توسعه شهر ایفا می کند. بطورکلی به عنوان یک شریان حیاتی در مواقع بروز انواع بحران ها جایگاهی مهم و ویژه را دارا می باشد و نسبت به دیگر ابزارهای ارتباطی و دسترسی نقشی برجسته تر داشته و تأثیر بسزایی برکاهش میزان آسیب پذیری و تلفات یک شهر خواهد داشت. بنابراین لازم به ذکر است که در شرایط غیرعادی ناشی از وقوع بحران های طبیعی و انسان ساخت اهمیت ذکر شده برای شبکه معابر دو چندان می گردد. زیرا اگر برقراری دسترسی بهینه در شرایط عادی جامعه باعث افزایش مطلوبیت و کیفیت سطح زندگی می شود، در شرایط بحرانی تداوم فعالیت های ضروری با نگاه حفظ دسترسی و جریان رفت و آمد در معابر شهری باعث نجات، حفظ کارایی و استمرارحیات انسانی می گردد. لذا ضروری است با اتخاذ ترکیبی از راهکارهای مدیریت بحران، روش های برنامه ریزی شهری و اصول متعارف شهرسازی به شبکه معابر شهری به طور مطلوب سامان بخشید. این پژوهش به روش توصیفی-تحلیلی با هدف ارائه راهکارهای کاهش آسیب پذیری شبکه معابر شهری در زمان وقوع بحران انجام گرفته است و بدین ترتیب بر اساس مطالعات کتابخانه ای تعداد20 شاخص شناسایی و سپس طی نظرسنجی،11 شاخص از آن ها به عنوان مؤثرترین انتخاب گردید. پس از آن با بکارگیری ابزار SWOT راهبردهایی در جهت کاهش آسیب پذیری معابر تعریف و توسط ماتریس کمی سازی برنامه ریزی راهبردی (QSPM) اولویت بندی شدند. نتایج پژوهش نشان می دهد با رعایت اصول فنی و مهندسی مرتبط با ایمن سازی، مقاوم سازی و پدافند غیرعامل می توان اقدامهای پیشگیرانه را قبل از وقوع بحران برای کاهش آسیب های جانی و مالی در مهمترین معابر شهر، جایی که این تلفات از بقیه نقاط شهر بیشتر است ،انجام داد .

مدیریت بحران، شبکه معابر شهری، آسیب پذیری، SWOT، ایمن سازی