رضا نصراصفهانی - شرکت برق منطقه ای اصفهان
حسینعلی شیرانی - شرکت برق منطقه ای اصفهان
سروش باقری - شرکت برق منطقه ای اصفهان

قطع برق یا خاموشی به از دست رفتن کوتاه یا بلند مدت توان الکتریکی در یک منطقه اطلاق می شود.عوامل بسیاری وجود دارند که باعث قطعی در شبکه برق می شوند. برخی از این عوامل عبارتند از خطا (الکتریکی) در نیروگاه ها، آسیب دیدن خطوط انتقال انرژی الکتریکی، پست های برق و یا بخشی هایی از سیستم توزیع، وقوع یک اتصال کوتاه و یا اضافه بار در سیستم های الکتریکی.قطعی برق به ویژه در مناطق و تاسیساتی که امنیت عمومی و زیست محیطی را در معرض خطر قرار می دهد، بحرانی است. نهادهای چون بیمارستان ها، تاسیسات دفع فاضلاب، معادن و امثال آن ها به طور معمول دارای منابع برق پشتیبان از قبیل سامانه های برق اضطراری هستند که در هنگام قطع برق شبکه، به صورت خودکار راه اندازی می شوند. سایر سیستم های حساس مثل سیستم های مخابراتی نیز، نیاز به سامانه های برق اضطراری دارند. به گفته مدیرعامل شرکت توانیر ایران، متوسط سرانه خاموشی ها در ایران در هر شبانه روز در سال ۱۳۸۸ حدود ۲ دقیقه بوده است. پدیده black out حالتی درشبکه قدرت برق هست که دیسپاچینگ یا مرکز کنترل شبکه برق دراثر اتفاقات ناخواسته ای از قبیل اتصال درخطوط انتقال یا قطع شدن یکی از خطوط اصلی یا از دست ناگهانی مقدار زیادی از منابع تولید مثل تریپ کردن همزمان چند نیروگاه یا نوسانات فرکانس شبکه به صورت غیرقابل کنترل (تمامی سعی کنترل کنندگان شبکه جلوگیری از هرگونه نوسان بار درتولید وتوزیع ونیز جلوگیری از اتفاقات غیرمترقبه وناخواسته با استفاده از مدیریت بر شبکه قدرت می باشد) واتفاقات مختلفی از این قبیل کنترل بخشی از شبکه یا همه شبکه را ازدست می دهد. درهرصورت اگر چنین اتفاقی رخ دهد می توان حالت های متفاوتی را درنظر گرفت از جزیره ای شدن شبکه تا black out کامل شبکه که بدترین اتفاق ممکن برای یک شبکه قدرت می باشد. در گذشته بروز خاموشیهای بزرگ بعید مینمود، اماامروزه با بزرگ شدن سیستم قدرت، این خاموشی ها نادرنیستند. از دیدگاه ریسک، حوادث نادر ولی با پیامدهایبزرگ نباید فراموش شوند. خاموشیهای سراسری بزرگ سیستم قدرت بر اثر رخدادهای آبشاری که در بردارنده گستره وسیعی از فرایندهاست، ایجاد میشوند. به علت تنوع زیاد این حوادث و لزوم بررسی فرایندهای چندگانه واکنشی و واکنش های متعدد امکان پذیر، شبیه سازی و تحلیل رخدادهای آبشاری بسیار پیچیده و دشوار است خروجهای آبشاری هنگامی رخ میدهد که وقوع خطادر یک یا چند تجهیز سبب اضافه بار و خطا در دیگرتجهیزات شود و سیستم به جزیره ها یی غیر قابل کنترل تقسیم شود. تحلیل آن ها نشان میدهد که الگوی جزیره ها به مواردی بستگی دارد که عبارتند از: موقعیت بارها، واحدهای تولیدی درحال کار، میزان تولید هر واحد، پیکره بندی شبکه انتقال، و توالی لحظه به لحظه خاص پدیده هایی که باعث بروزاختلال شده اند.خروجهای آبشاری معمولاً غیرقابل کنترل هستند ومی توانند بسیار گسترده باشند . لذا بازیابی شبکه پس از وقوع آن ها بسیار دشوار است. در این مقاله به بررسی دو استراتژی جهت کاهش هزینه های ناشی از رخدادهای آبشاری در سراسری شبکه برق می پردازیم

فروپاشی، رخدادهای آبشاری ، مدیریت بحران، شبکه سراسری برق