مصطفی صادقی فر - دانشجوی گروه علوم و مهندسی خاک دانشگاه رازی کرمانشاه
علی بهشتی آل آقا - استادیار گروه علوم و مهندسی خاک دانشگاه رازی کرمانشاه
مرتضی پوررضا - استادیار گروه جنگلداری دانشگاه رازی کرمانشاه

آتش سوزی می تواند تغییرات زیادی در کوتاه مدت و بلند مدت بر شاخص های شیمیایی خاک ها ایجاد نماید. تغییر شاخص های شیمیایی خاک بعد از آتش سوزی ممکن است پیامدهای منفی مهمی بر رشد گیاهان داشته باشد. در این پژوهش زمان بهبودی شاخص های شیمیایی خاک و نیز، تغییرات آن ها در پاسخ به آتش سوزی در کوتاه مدت و بلند مدت بررسی شد. به این منظور 3 منطقه واقع در یک رویشگاه که در زمان های مختلف ) 13 و 11 سال گذشته( دچار آتش سوزی شده اند انتخاب گردید. در این مطالعه، اثرات اولین، سومین و دهمین سال بعد از آتش سوزی روی شاخص های شیمیایی خاک شامل: pH ، CEC ، کربن آلی، نیتروژن کل، EC ، نسبت C:N و محتوای فسفر خاک در جنگل های زاگرس ارزیابی شد. به منظور بررسی شاخص های فوق، نمونه برداری از هر یک از مناطق مورد بررسی از عمق 1 تا 21 سانتی متری انجام گردید. نتایج نشان داد که میزان pH ،CEC ، EC و فسفر خاک، 1 سال بعد از آتش سوزی افزایش یافت. در این میان pH و CEC خاک با گذشت 3 و 11 سال پس از آتش سوزی بهمیزان اولیه خود قبل از آتش سوزی برگشتند اما مقدار EC و فسفر خاک در مقایسه با شاهد به طور معنی داری کاهش یافتند. محتوای کربن آلی و نیتروژن خاک در هر سه بازه ی زمانی پس از آتش سوزی به طور معنی داری کاهش یافت و حتی پس از 11 سال نیز به سطح قبل از آتش سوزی بازنگشت. نسبت C:N در بازه های زمانی پس از آتش سوزی دچار تغییرات محسوس نشد. . نتیجه گیری شد که پاسخ برخی ویژگی های شیمیایی خاک به آتش سوزی، بلند مدت بوده و حتی پس از گذشت 11 سال، به سطح قبل از آتش سوزی بهبود نیافتند.

آتش سوزی، جنگل زاگرس، شاخص شیمیایی، خاک