حمید شری زاده - دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد محلات، گروه معدن، محلات، ایران
سعید دهقان - استادیار، دانشگاه آزاد اسلامی واحد محلات، گروه معدن، محلات، ایران

طراحی و اجرای تونلها به خصوص وقتی در محیطهای شهری انجام شود امری حساس میباشد. اجرای تونلها همواره باریسک بالا همراه است. ریسک اجرای تونل، زمانی که چندین تونل یا فضای زیرزمینی در نزدیکی یکدیگر باشند، اهمیتبیشتری پیدا میکند. شناخت عوامل تاثیرگذار بر این قبیل پروژهها از اهمیت بسزایی، جهت پایین آوردن ریسک و هزینه احداث، برخوردار است. متروی خط 6 و 7 تهران، که هر دو توسط دستگاه TBM-EPB حفاری میشوند، در خیابان 17شهریور و سعیدی دارای تقاطع میباشند. عوامل بسیاری از قبیل فاصله بین تونلها، ضخامت پوشش نهایی، جنس خاک،فاصله تونل کم عمق تا سطح زمین، توالی حفر و ... بر اندرکنش تونلهای متقاطع غیرهمسطح تاثیرگذار میباشند. با توجهبه اینکه مسئله بررسی تونلهای متقاطع، مسئلهای سه بعدی است، بنابراین بررسی اندرکنش این تونلها باید توسط مدلسازی عددی سهبعدی انجام گیرد. جهت مدلسازی عددی از نرمافزار المان محدود MIDAS GTS NX استفاده شده است. مهمترین مسئله پیش از انجام مدلسازی سهبعدی و بررسی عوامل تاثیرگذار بر اندرکنش این تونلها، بررسی صحتپارامترهای ورودی به نرمافزار میباشد. در این تحقیق سعی شده تا مدلی سه بعدی از تونل ساخته و نتایج با دادههای ابزاردقیق مقایسه شود. در نهایت اختلاف میزان جابجایی سطح زمین در نتایج ابزار دقیق و مدلسازی عددی تنها % 4 / 5 بود. این میزان خطا به عنوان خطای قابل اغماض پذیرفته شده است.

ابزار دقیق، تونل شهری، TBM EPB ، مدلسازی سهبعدی عددی، GTS NX