ایمان عنایتی نوآبادی - کارشناس ارشد برنامه ریزی حمل و نقل ، مدیرعامل سازمان حمل و نقل و ترافیک شهرداری قائم شهر
سید محمد ابراهیمیان - کارشناس ارشد برنامه ریزی حمل و نقل و مهندسی ترافیک

تاکسی قدیمیترین نوع حمل و نقل همگانی محسوب می شود و با توجه به تقاضای کمتر نسبت به سایر مدهای حمل و نقل در بسیاری از شهرهای کوچک تنها مد حمل و نقل همگانی محسوب می شود . خدمات تاکسی یا در ایستگاههای تاکسی ارائه می شود و یا از طریق چرخیدن آنها در خیابان های شهر و سوار و پیاده نمودن مسافرین در مسیر صورت می گیرد . در کشور ما فعالیت تاکسی در قالب تاکسی گردشی ، تاکسی خطی ، تاکسی ویژه (راه آهن ، فرودگاه و ... ) ، تاکسی برون شهری ، تاکسی تلفنی و تاکسی بیسیم ارائه می گردد . هر کدام از این اشکال به صورت جداگانه ای نسبت به محاسبه و دریافت کرایه از مسافرین اقدام می نمایند و مراجع ذیصلاح نیز نرخ های مربط به هر سیستم را پس از طی روال تعریف شده تصویب ابلاغ مینمایند . روش های محاسبه نرخ کرایه تاکسی معمولا پایه علمی نداشته و براساس نرخ های موجود از سالهای قبل و اضافه نمودن درصد معینی که از سوی مراجع مربوطه تعیین می شود ، نرخ های جدید محاسبه شده و ابلاغ می گردد و مدیریت حمل و نقل شهری که معمولا شهرداریها می باشند نسبت به کنترل آن اقدام می نمایند . اما با توجه با پارامترهای بسیار زیاد تاثیرگذار بر هزینه حمل و نقل همگانی و متغیر بودن این پارامترها ، روش مذکور مناسب نبوده و به همین دلیل همواره شاهد بروز مشکلات در بخش های مختلف دست اندرکار در سیستم حمل و نقل همگانی در این خصوص هستیم . در این مقاله تلاش شده است ، روشی علمی و کاربردی برای تعیین ترخ کرایه تاکسی با توجه به حداکثر عوامل تاثیرگذار ارائه گردد تا علاوه بر درنظر گرفتن محدودیت های موجود و نظرات مدیران سیستم ، رضایتمندی کاربران سیستم (شهروندان ) و نیز دارندگان و رانندگان تاکسی نیز فراهم گردد.

حمل و نقل همگانی، تاکسیرانی ، نرخ کرایه ، رضایتمندی