سیل ، سیلاب تحلیل روند، خسارات وعوارض انسانی وزیست محیطی

بدون شک سیلاب بعنوان یک بلای طبیعی شناخت شده است.ولی در عمل سیلاب هم از نظر تلفات جانی و هم از نظر خساراتمالی مهیب ترین بلای طبیعی در جهان محسوب می شود. از سال1988 تا 2016 حدود 1170000 نفر در اثر بلایای طبیعی درجهان کشت شدند که 59 درصد مربوط به سیلاب، 25 درصد در اثرزلزله 16 درصد در اثر طوفان و بلایای دیگر بوده است. خسارات کل در این 28 سال حدود 2100 میلیارد دلار بوده است که به ترتیب41، 31، 28 درصد مربوط به سیلاب، طوفان و زلزله بوده است. در این رابطه نکته نگران کننده روند افزایشی تلفات و خسارات سیلاب در جهان در دهه های اخیر بوده است. سیل یکی از زیانبارترین بلایای طبیعی است که طبق آمار سازمان ملل متحد در یک دهه در 130 مورد رویداد بزرگ بیش از 103 نفر تلفات انسانی و 906 میلیارد دلار خسارت اقتصادی محسوس بجا گذاشته است. تنها در بین سال های 2016-1361 تعداد سیلاب های مهم کشور به 1443 مورد رسیده است و خسارت جانی در این سیلاب ها اعم از کشته یا مجروح بیش از 2490 نفر بوده است. افزایش جمعیت و دارایی ها در سیلابدشتها تغییرات هیدروسیستم ها و اثرات مخرب فعالیت های انسانی از دلایل عمده این روند افزایش بوده است. همه ساله وقوع سیلاب های باشدت های مختلف، محیط زیستی بشر را تحت تأثیر قرار می دهد. به دلیل این که سیلابها بخشی از چره طبیعی به شمار می آیند، درک بیشتر از تأثیرات سیلاب بر شاخص های مهم زیست محیطی، در تدوین برنامه های دقیق و مؤثر برای کاهش تأثیرات مضر آن در کشور مفید خواهد بود. در این مقاله اثرات مثبت و منفی سیلاب بر دو جنبه فیزیکی) منابع آب های سطحی و زیرزمینی و ساختار خاک (و بیولوژیکی) پوشش گیاهی و جوامع ماهیان یکرودخانه (محیط زیست به طور کامل بیان می گردد. سپسس به بررسی راهکارهای سازهای کنترل سیلاب از جمله دایکها و مخازن ذخیره آب، که در حال حاضر در کشور استفاده می شود، و تأثیر آن بر محیط زیست می پردازیم. همچنین به توصیف نقش روش های طبیعی مدیریت سیلاب مانند افزایش نفوذ پذیری خاک، کاهش سرعت آب، کاهش اتصال جریان آب و افزایش ذخیره مخازن آبی در بهبود کیفیت اب و کاهش فرسایش خاک پرداخته می شود و پیشنهاداتی برای اجرا نمودن این روش ها، مانند ایجاد زمین های جنگلی، مدیریت رسوبات، ایجاد پوشش گیاهی در حاشیه رودخانه، کنترل کاربری اراضی و احداث حفره هایی در بالا دست زمین های مستعد سیلاب ارائه خواهد شد. پس از آن به منظور مدیریت بهینه سیلاب ها راهکارهایی عملی با توجه به وضعیت موجودکشور ارائه می گردد.