رسول زرجینی - دانشگاه تهران، کارشناسی ارشد جامعهشناسی

مفهوم تفهم یکی از مهمترین مفاهیم در رشته جامعهشناسی به ویژه در پارادایم تعریف اجتماعی است که ویلهلم دیلتای و ماکس وبر از پرچمداران آن به شمار میآیند. در این مقاله با ا ستفاده از روش ا سنادی و کتابخانه ای به برر سی تطبیقی آرای این دو متفکر بزرگ آلمانی درباره مفهوم تفهم پرداخته شده ا ست . دیلتای بر پایه فلسفه حیات خود تف سیر جدیدی از معنای تجربه را پیشنهاد میدهد و با تاکید بر تفاوتهای موجود در تجربه درونی و تجربه بیرونی به بحثتمایز بین تفهم و تبیین پرداخته تاکید خود را بر تجربه زیسته قرار میدهد. در مقابل وبر به واسطه همنشینی با فردریش ریکرت و کارل یاسپرس به نگرشی نو نسبت به مفهوم تفهم دست میابد. با بررسی این دو متفکر میتوان این چنین برداشت کرد که وبر بر خلاف دیلتایو روش روان شنا سی تو صیفی - تحلیلی او، زیستن را معادل دان ست ن فرض نمیکند و در نتیجه زیست مجدد حالات وجدانی دیگری را معادل کسب دانش نسبت به آن ندانسته و آن را صرفا ابزاری برایتحصیل دانش.معتبر مورد نظر خود برمیشمارد . تاکید وبر بر این که تفهم را تنها باید به عنوان نخستین گام در تعریف فراگرد اسن اد علی در نظر گرفت، و به نوعی باید روش تفهم را به و سیله روش های لازم تحت کنترل درآورد، نق طه عطفی در فرآیند تاریخی این مفهوم محسوب میگردد.

تفهم ، تبیین ، تجربه زیسته ، روانشناسی توصیفی-تحلیلی