ابراهیم صالح آبادی - استادیار دانشگاه پیام نور

تحلیل روایی به عنوان شکل غالب تبیین های تار یخی امروزه موردعلاقه جامعهشناسی تاریخی در سطح جهان قرارگرفته است . بااینوجود در ایران کمتر دراینباره مقالهای نوشته شده است. یکی از دلایل چنین بیتوجهی، وجود ابهاماتی درباره این ژانر تاریخی است . تحلیل خلاف واقع نیز سرنوشتی بهتر از این ندارد. این مقاله سعیمیکند تا این دو روش را در جامعهشناسی تار یخی توضیح دهد . وجود موردهای (cases (منحصربهفرد در جامعه شناسی تار یخیاهمیت این مباحث را بیشازپیش ضروری ساخته است. در شرا یطی که تاریخ هر پدیده خاص است و به وس یله شرا یط خاصی ایجاد میشود، به نظر میرسد که تبیین روایی تا حدودی مفی د باشد . در مواقعی که مورد تجربی وجود نداشته باشد و نتوان از روشها ی آماری برای آزمون فرضیهها استفاده کرد، تحلیل خلاف واقع با طرح مقایسههای فرضی کار تطبیق موارد را حل میکند. در پایان مقاله بهعنوان نمونه یک کار تحلیل روایی و تحلیل خلاف واقع را انجام میدهیم. این کار به تبیین اعلان بیطرفی ارتش در انقلاب اسلامیایران میپردازد.

روایت، تبیین روایی، خلاف واقع ، تحلیل خلاف واقع ، روشها ی تاریخی، اعلان بیطرفی ارتش در انقلاب اسلامی ایران