اردشیر بهرامی - کارشناس ارشد توسعه اجتماعی دانشگاه تهران. پژوهشگر، سازمان بهزیستی، تهران
ولی بهرامی - کارشناس ارشد برنامه ریزی رفاه اجتماعی، دانشگاه علامه طباطبایی تهران، معلم ،آموزش و پرورش معمولان

احداث پایانه های مسافربر ی در درون بافت شهر ی کلان شهرها علیرغم خدمات رسانی به بخشی عظیمی از جامعه پیامدها ی منف یزیادی در طولانی مدت برای محدوده های اطراف و شهروندان خواهدداشت. فعالیت پایانه ها (تجمع و تردد وسا یل نقلی ه عمومی ومسافران) موجب افزایش آلودگ ی ها و شکل گی ری «زوال بافت شهری» می شود. بهترین نمونه آن حومه پایانه جنوب تهران است. ازشاخص ها و ابعاد زوال شهری می توان به موارد زیر اشاره کرد: بروز آسیب های اجتماعی (بزهکاری، اعتیاد، تجمع دستفروشان خیابان ی،شکل گیری فضاها ی ب ی دفاع شهر ی) اقتصاد ی (کاهش قیمت مسکن، ازدی اد فقر و...) زیست محیط ی (آلودگ ی هوا، صدا و...). شهرداری تهران و سازمان پایانه ها با هدف سامانده ی کلی ه وسا یلنقلیه عمومی پایانه شرق فعلی، کاهش ترافیک ورودی شرق تهران، ایجاد تسهیلات رفاهی برای مسافران تصم یم به احداث بزرگتر ین پایانه خاورمیانه در کنار محله سرخه حصار (اتوبان یاسینی) و انتقال پایانه شرق فعلی به آنجا دارد. هدف مقاله حاضر، مطالعه اثرات وپیامدهای اجتماعی پروژه در طولانی مدت بر محلات تحت تأث یر است. سوال اصلی این مقاله این است که آیا احداث «پایانه مسافربری شرق جدید» موجب شکل گیری زوال بافت شهری در محلات اطرافخواهد شد؟. در ای ن مطالعه از روش ها ی کم ی و کیف ی همزمان استفاده شده است. در بخش پیمایش 250 نفر و در بخش مصاحبه های کیفی 90 نفر از گروه-های تحت تأثیر به عنوان نمونه آمار ی مورد مصاحبه قرار گرفته اند. یافته ها ی پژوهش نشان م ی دهد ساکنان محله سرخه حصار، کارکنان و بیماران بیمارستان قلب لواسانی، کارخانجات اطراف پایانه و پارک جنگلی سرخه حصار تحت تأثیر قرار خواهند گرفت. تجمع و فعالی ت وسا یل نقیله عموم ی و مسافران در پایانه و اطراف آن موجب بروز انواع آلودگی ها (هوا، صدا،کثیفی)، مشکلات اجتماعی (تجمع افراد بی خانمان و آس یب دی ده اجتماعی، ناامنی، مهاجرت) و اقتصادی (کاهش ارزش املاک و فقر و...) و ترافیک خواهد شد. ای ن مشکلات در طولان ی مدت موجب «زوال بافت شهری» در محله سرخه حصار خواهد شد.

پایانه شرق جدید، ارزیابی اثرات اجتماعی، زوال بافت شهری، عدالت شهری