مرضیه عباس زاده - کارشناس ارشد ایران شناسیدانشگاه آزاد اسلامی واحد محلات
غلام شیرزاده - دانشجوی دکتری باستان شناسیدانشگاه محقق اردبیلی

مدارک و مستندات باستان شناختی موجود نشان می دهد سابقه وجود جوامع انسانی که به مرحله خلق آثار هنری رسیده اند، به اوایل دوره پارینه سنگی جدید Upper Paleolithic و 35000 تا 12000 سال قبل باز می گردد. تولیدات هنری این گروه از انسان ها بر روی دیواره و سقف غارها و صخره های سنگی ترسیم شده اند. به مرور زمان و با توسعه جوامع انسانی، هنر نگارگری نیز پیشرفت کرده و از مرحله ابتدایی به مراحل کمال و تعالی گام برداشت.در سرزمین ایران هنر نگارگری در ابتدا بر روی صخره ها، درون غارها و در مرحله بعدتر بر روی سفالینه ها و ظروف سنگی و فلزی تبلور یافت و مراحل ترقی را طی نمود. با پیدایش حکومت های مقتدر در ایران هنر نگارگری تکامل بیشتری پیدا کرد و شاهان با حمایت و پشتیبانی از هنرمندان زمینه های ترقی و تکامل هنر نقاشی را در ایران فراهم کردند. در قرون میانی اسلامی و بطور ویژه دوره تیموری، شاهد پیشرفت چشمگیر هنر نگارگری هستیم که در این میان حمایت شاهان این سلسله در رشد هنر نقاشی قابل توجه است. شاهان این دوره با ایجاد کارگاه های نقاشی در شهرهای بزرگی نظیر هرات، شیراز و تبریز و در اختیار قرار دادن امکانات لازم نقش مهمی در تکامل هنر نقاشی داشتند. پادشاهان تیموری نظیر شاهرخ میرزا، الغ بیگ، بایسنقر میرزا، سلطان حسین بایقرا و وزیر وی امیر علیشیر نوایی نقش مهمی در توسعه و پیشرفت هنر نگارگری این دوره و انتقال این هنر به دوران بعد از خود داشتند. آنها با ایجاد دو سبک هرات و شیراز و تربیت هنرمندان نگارگری همچون کمال الدین بهزاد، عبدالرحمن، مولانا خلیل نقاش، غیاث الدین نقاش و خواجه علی مصور هنر نگارنگری را به اوج پیشرفت و ترقی خود رساندند. در این مقاله کوشش شده ضمن بررسی و مطالعه هنر نگارگری دوره تیموری، ویژگی های هنر نقاشی این دوره و معرفی نگارگران مهم آن مورد ارزیابی قرار گیرد

دوره تیموری، هنر نگارگری، کمال الدین بهزاد، سبک هرات و شیراز