حبیب محمودی چناری - دانشجوی دکتری برنامه ریزی آمایش کیفیت محیطی، دانشگاه تهران
فاطمه عبدالصمدی - دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت توسعه پایدار روستایی ، دانشگاه تهران
فرزانه قاسمی - دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت توسعه پایدار روستایی، دانشگاه تهران
نسرین نقیبی - دانشجوی کارشناسی ارشد برنامه ریزی روستایی، واحد تهران جنوب

شناسایی و الویت بندی مخاطرات انسانی ومحیطی در نواحی روستایی استان گیلان، به عنوان راهکاری اساسی در جهت کاهش اثرات ناشی از حوادث غیر مترقبه با منشاء انسانی و محیطی است. گام اول در مدیریت ریسک، شناخت ریسک و ابعاد ان است. در قدم اول باید ریسک ها را خوب بشناسیم و عوامل و عناصر تاثیرگذار بر آن را مشخص نماییم تا بتوانیم به درستی آن را کنترل نموده و مدیریت کنیم. گیلان، یک فضای جغرافیایی روستایی است، که سطح وسیعی از مخاطرات را در خود دارد. در این تحقیق محقق می کوشد تا در گام اول مهم ترین و اساسی ترینمعیارهای مهم ایجاد خطر را در فضای جغرافیایی استان گیلان، با تکیه بر مطالعه اسناد ی و مدارک موجود و همچنین مصاحبه و مشاهدات تجربی خود با الگو برداری از آنچه بطور عمومی در سطح جهان رخ می دهد، شناسایی کند و پس از آن مهمترین زیر معیارهای هر معیار را مشخص نموده تا بتواند ضمن کشف مهم ترین عناصر خطر، با الویت بندی معیارها دست یابد. روش تحقیق اکتشافی - تحلیلی است. سطح مطالعاتی شامل پهنه جلگه ای و کوهستانی استان گیلان( نواحی روستایی به این دو یخش تقسیم شده اند) و واحد مطالعه مناطق روستا است. انجام این مطالعه اولیه بدین صورت بوده که پس از شناسایی معیار ها و زیر معیار ها، به کمک روش تصمیم گیری الویت بندی (AHP (و پس از توزیع 15 پرسشنامه در سطح کارشناسان و صاحب نظران، و سازگاری پاسخ ها، مقایسه دودویی انجام و سه معیار تصادف جاده ای و سیل و آتش سوزی به عنوان مهم ترین عوامل ایجاد خطر شناخته شدند. و در گام بعدی زیر معیارها مقایسه و الویت داده شدند. مطالعه اولیه نشان داد تصادف عامل مرگبار در استان و سیل و آتش سوزی همواره خطراتی مهم بوده و هستند. نظرات کارشناسان با توجه به سابقه اینگونه حوادث آنها را در رتبه های بالایی قرار داده و نشان می دهد که برای مدیریت صحیح، گام اول شناخت خطر می باشد. باید خطر را بشناسیم تا بر اساس نوع خطر و سطح آن، و رتبه تاثیرگذاری تصمیمات درست را اتخاذ نماییم. در گام بعد در هر عامل باید زیر عوامل موثر را شناسایی کنیم. یعنی ببینیم چه عاملی شدت یا دوره بازگشت خطر را تحت تاثیر خود دارند. در بروز سیل و زلزله و معیار های دیگر ، عواملی نقش دارند که بای د شناسیایی شوند. پس از آن نوبت به شناسایی مناطق حساس و تهیه نقشه خطر است. و در امتداد این راه باید آموزش لازم و کنترل جدی بر رفتار و اعمال انسان های ساکن نواحی گامی اساسی در زمینه کنترل ریسک، خطر و بحران است.

ریسک، مدیریت بحران، معیار ریسک، AHP ,استان گیلان