سمیه ناصری - دکتری علوم مرتع بخش جنگل و مرتع، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان سمنان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، سمنان، ایران
محمد علی ادیبی - دانشجوی دکتری تنوع زیستی، دانشکده محیط زیست و انرژی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران، ایران

گونه در معرض خطر انقراض Astragalus fridae Rech. F.بومی و انحصاری ایران است. بر اساس طبقه بندی اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت و بر اساس گزارشات سازمان محیط زیست کشور در لیست گیاهان در معرض خطر انقراض قرار دارد. بهره برداری های غیر اصولی به منظور چرای دام از یکسو و عدم توجه به ذخایر ژنتیکی موجود در مراتع و حفاظت از آنها، در اعطای کاربری های مختلف از جمله معادن، زیستگاه این گونه را دستخوش تغییرات ناهنجار کرده است. لذا با توجه به شرایط خاصی این گونه در کشور و جهان و اهمیت حفظ منابع ژنتیکی کشور، انجام مطالعات مختلف در زمینه بررسی امکان تکثیر و استقرار مجدد گونه گون گچی در طبیعت ضروری بود. به همین منظور بذر گیاه در اوایل تیرماه ۱۳۹۳ از منطقه جوین در استان سمنان جمع آوری شد. قوه نامیه بذور اندازه گیری شد و در پاییز ۹۳ و بهار ۹۴ در طبیعت با دو روش بذرکاری و بذرکاری توام با ذخیره نزولات کشت گردید. نتایج نشان داد درصد جوانه زنی بذر پس ازجمع آوری در اول تیرماه 52در صد بودہ است که پس ازگذشت ده ماه از جمع آوری بذرها، به ۱۳ درصد کاهش یافت. بررسی اثر زمان کشت بر سبز شدن بذور نشان داد کشت در فصل پاییز به طور معنی داری در مقایسه با فصل بهار سال بعد، موفقیت آمیزتر بوده است. در کشت پاییز بطور میانگین بیش از ۴۰ درصد بذور در طبیعت سبز شدند. که این رقم در کشت بهار سال بعد کمتر از ۵ درصد است. همچنین در این منطقه بین روش های کاشت تفاوت معنی داری وجود ندارد. با توجه به این نتیجه پیشنهاد می شود به منظور به حداقل رساندن اختلال در شرایط طبیعی و کاهش هزینه ها کشت با روش بذرکاری ادامه یابد.

اAstragalus fridae Rech. F.،تکثیر، استقرار مجدد، گونه های در خطر انقراض، تخریب زیستگاه