پریسا صادقی - دانشجوی کارشناسی ارشد محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه صنعتی اصفهان
منصوره ملکیان - استادیار گروه محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه صنعتی اصفهان
فروغ گودرزی - دانشجوی دکتری محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه صنعتی اصفهان

روش های معمولی برای تعیین حضور یا عدم حضور گونه ها در محیط های طبیعی مستلزم کار صحرایی و مشاهده مستقیم گونه است، که در کنار مشکلات و محدودیت های زیاد، صرف زمان و هزینه زیادی را نیز طلب می کند. یکی از رویکردهای نوین، برای بررسی حضور یا عدم حضور یک گونه در محل روش دیانا محیطی یا eDNA است که ضمن صرفه جویی در هزینه و زمان، جایگزین مناسبی برای پایش های بصری است. در رویکرد DNA محیطی، DNA به طور مستقیم از بافت و اندامهای بدن جاندار استخراج نشده بلکه از نمونه های محیطی مثل نمونه آب بدست می آید. از این روش به عنوان روش های ابتکاری- نظارتی یاد می شود که برای شناسایی گونه های نادر، گونه هایی که در زیستگاه های غیر قابل دسترسی زندگی می کنند یا برای گونه هایی که فقط در زمان های خاصی در یک محیط حضور دارند (مثلا زیستگاه شبانه)، کاربرد دارد. این روش پتانسیل بالایی در شناسایی و مدیریت گونه های آبزی تهدید شده و مهاجم اکوسیستم های ایران دارد و برای اولین بار برای ارزیابی مناطق حضور گونه سمندر لرستان در غرب کشور مورد استفاده قرار گرفته است.

حضور و عدم حضور، سمندر لرستان، e DNA، نمونه محیطی، اکوسیستم آبی