سپیده شیرزادی - دانش آموخته کارشناسی ارشد آبخیزداری دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج
گلاله غفاری - استادیار گروه مهندسی آبخیزداری، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج

آلودگی محیط زیست بر کیفیت و چرخه طبیعی اثر می گذارد و پی آمدهای زیان باری برای زندگی انسان، حیوان و گیاه دارد. کودها ازجمله مهمترین آلاینده های آب و خاک هستند که با رواناب های سطحی، از طریق فرسایش خاک های زراعی و جریان های برگشتی مجددا وارد رودخانه ها می گردند و مقداری نیز به صورت نفوذ عمقی به آب های زیرزمینی می پیوندند. در این تحقیق جهت شبیه سازی فرسایش و رسوب و بررسی کیفیت زیست محیطی حوضه سد قشلاق، از مدل پیوسته و نیمه توزیعی SWAT استفاده شد. این مدل قابلیت اتصال به سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) می باشد. در این تحقیق مدل برای داده سال های ۱۹۸۷ تا ۲۰۱۲ به صورت ماهانه و روزانه اجرا شد. از داده های ۱۹۹۳ الی ۲۰۰۳ برای واسنجی مدل با استفاده از داده های مشاهده ای و داده های مشاهداتی سال های ۲۰۰۴ تا ۲۰۰۸ برای اعتبار سنجی مدل با استفاده از الگاریتم 2-SUFI استفاده گردید. در واسنجی رسوب ماهانه ضرایب T-factor NS R و P-factor در ایستگاه چهل گزی به ترتیب ۰/۶۶، ۰/۶۱ ، ۰/۸۹ و ۰/۷۵ و در ایستگاه خلیفه ترخان و ۰/۶۸، ۰/۶۳، ۰/۷۴ و ۰/۶۰ برآورد شد. به طور کلی در هر دو مرحله واسنجی و اعتبارسنجی ضرایب قابل قبول می باشند. همچنین نتایج تغییرات سالانه نیتروژن و فسفر کل در خروجی حوزه آبخیز سد قشلاق نیز نشان داد که به طور کلی نیتروژن نسبت به فسفر سهم قابل توجه تری را در آلودگی زیست محیطی حوضه به خود اختصاص داده است.

فسفر، آلودگی زیست محیطی ، نیتروژن، واسنجی، SWAT