بایزید گلابی
خسرو حریریان

ایرانیان از حداقل سه هزار سال قبل مبادرت به ساخت حصار، برج و بارو، ارگ، رباط، خندق و دروازه نموده اند. در بنای شهرها توجه جدی به عامل پدافندی داشته اند و هرچه به عقب نظر شود، تأثیر عوامل یاد شده را در شکل، ساخت، بافت و شبکه آن بیشتر و به گونه ای چشمگیرتر مشاهده می کنیم. با لحاظ نمودن اصول پدافند غیرعامل در شهرسازی و معماری اسلامی علاوه بر ارتقاء سطح امنیت، می توانیم در حفظ و احیاء فرهنگ و هویت سرزمینمان سهیم باشیم. در پژوهش حاضر ابتدا به تعریف واژه پدافند غیرعامل پرداخته و سپس اصول آن مورد بحث قرار گرفته و با مروری گذرا بر شهرسازی و معماری اسلامی و ریشه های آن، الزامات و تمهیدات پدافند غیرعامل را در معماری اسلامی مورد بررسی قرار داده ایم و در نهایت توصیه هایی در زمینه طراحی و ساخت بناهای امروزی منطبق بر ملاحظات پدافند غیرعامل که در برگیرنده مفاهیم اسلامی باشد، شده است.

پدافند غیرعامل، شهرسازی، معماری، معماری اسلامی