بررسی نقش کیفیت محیطی محله های قدیمی بر شکل گیری پایداری اجتماعی

در چند دهه اخیر، با تغییرات شگرف در شیوه زندگی در ساختار محلات نیز تغییرات اساسی ایجاد گردیده است. در این میان با مطرح شدن دیدگاه توسعه پایدار به عنوان دیدگاهی که حل مشکلات کنونی شهرها و زندگی شهرها را در گرو بازگشت به مفهوم محله می داند، می توان با استفاده از نیروهای توانمند درونزای موجود در آن به حل مشکلات موجود پرداخت. در ایران نیز حدود دو دهه است که مباحث توسعه پایدار در همه زمینه های علوم مطرح شده که ابتدا بیشتر در زمینه های زیست محیطی و اقتصادی پیگیری می شد. اما در رساله های اخیر حرکتی به موازات آن مطرح است که بخصوص در زمینه های اجتماعی حضور مردم به صورت جدی تر مورد توجه قرار گرفته است. توجه به موضوع توسعه محله ای در ایران دارای ابعاد خاصی است که ایجاد چارچوب های نوین در قالب زندگی محله ای سنتی از این دسته می باشد. با توجه به اینکه پایداری اجتماعی یکی از مفاهیم پایه ای است، ظهور و تقویت آن در محلات، نیازمند ارتقای کیفیت های خاص محیطی است. اگر کیفیت محیط محله امکان بروز تعاملات اجتماعی بیشتر و مطلوب تری فراهم آورد، شرایط جهت شکل گیری و تقویت پایداری اجتماعی فراهم می آید. در واقع، تمرکز بر کیفیت های محیطی است که کارایی و سرزندگی فضاهای شهری، استمرار حیات شهری و در نهایت تقویت پایداری اجتماعی را به دنبال دارد. در این پژوهش با بررسی مبانی نظری موجود در باب کیفیت محیطی، به بررسی شاخص های کیفیت محیطی محلات جهت شناسایی معیارهای تأثیر گذار بروی پایداری اجتماعی محلات قدیمی، استدلال می کند که بدون توجه به ارتقای شاخص های کیفیت محیطی محلات نمی توان پایداری اجتماعی را در بافتهای قدیمی بوجود آورد. آنچه اهمیت پیدا می کند این است که در میان انواع مؤلفه های کیفیت محیطی تأثیرگذار به روی پایداری اجتماعی محله، مؤلفه های اجتماعی– فرهنگی و کالبدی نقش مهمی دارند و در افزایش پایداری اجتماعی در محله ، عامل مهمی تلقی می شود. در نهایت با بهره گیری از جستارها و تحقیقات موجود، راهبردهایی در این زمینه ارائه می نماید

کلیدواژه ها:

کیفیت محیطی ، محلات قدیمی ، پایداری اجتماعی ، ساختار کالبدی ، ساختار اجتماعی - فرهنگی