جستجوی معنا در نقوش تزیینی معماری مذهبی مازندران

تزیین در هنر معماری اسلامی به ایجاد فضای روحانی و مقدس کمک می کند. هنرمند مسلمان هیچ قسمت از هنر خویش را بدون تزئین رها نمی کند یا به عبارتی،فضای خالی در هنر اسلامی معنا ندارد. تزیینات در بقاع متبرکه مازندران علاوه بر ارزش های تاریخی و معماری ،ارزش های مذهبی و آیینی نیز دارد.پدید امدن نقوش مذهبی در تکایا حکایات از ارادت مردم این مناطق به مکتب تشیع دارد.بدین ترتیب هدف از این پژوهش بررسی تفکرات شیعی واعتقادات مذهبی این منطقه بر تقوش تزیینی در بقاع متبرکه مازندران می باشد. نتیجه پژوهش نشانگر این است که نقوش تزیینی در بناهای مذهبی مازندران علاوه بر تجلی زیبایی های کالبدی بنا شامل نگرش های مذهبی و آیینی شیعی مردم این منطقه بوده که سرشار از رموز ومعانی می باشداین نقوش متاثر از اندیشه های مذهبی،عموما پایه هندسی و تجریدی دارند و به صورت رمزی،انگونه که می توان از انها برداشت کنند.واینجاست هنرمند سعی بر این دارد تا از همین نقوش هندسی،به واسطه بار مفهومی اش حتی برای تزئینات وابسته به بنا همچون صندوق بارگاه و..... استفاده کند. همچنین استفاده از تزیینات کتیبه ای حاوی مضامین قرانی و احادیث معصومین،به قصد تبرک و تیمن و تقدس بناها،از آغاز دوران اسلامی سنتی مرسوم در معماری بوده است.آیات قرانی این کتیبه ها سیر از ناسوت به ملکوت واز ملکوت به جبروت را به آشکارترین شکل نشان می دهد.روش تحقیق بصورت تحلیلی-توصیفی و نحوه جمع اوری اطلاعات کتابخانه ای و میدانی می باشدکه جند نمونه از بناهای مذهبی مازندران را مورد مطالعه وبررسی قرار دادیم.انتخاب این نمونه ها در شهر های امل،ساری که گستردگی بناهای شاخص مذهبی در این شهرها بیشتر می باشد.غالب مضامین به کار رفته در تزیینات وابسته به معماری،بقاع متبرکه مازندران، تزیینات چوبی،نقوش اسلیمی،گیاهی،هندسی و..... ونقوش عامیانه مذهبی است که غالبا در فضاهای داخلی به صورت رنگی به کار رفته اند.

کلیدواژه ها:

معناگرا ، مازندران ، مذهبی ، تزیینات ، بقاع متبرکه