عباس علی آبادی - کارشناس پژوهشی ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی سبزوار
ابوالقاسم دادرسی سبزوار - عملی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی

قنات، یکی از عجایب شگفت انگیز بشر در طول تاریخ محسوب می گردد. از آن جا که در ساخت قنوات مشکلات عدیده ای وجود داشته است، همواره جاری شدن آب در بستر قنات و ظاهر شدن آب در مظهر، از بهترین لحظات زندگی گروه احداث قنوات به شمار می آمده است. اگر چه ساخت و احداث قنات کاری بس دشوار است ولی دشوارتر و سخت تر از آن، نگهداری و مرمتِ قنوات، طی قرن ها و سالیان متمادی پس از احداث بوده و میباشد. وجود بلایای طبیعی چون زلزله، سیل و ...، همچنین وجود شرایط طبیعی خاک محل احداث قنات، همیشه این شاهکار بشر را، به نحوی مورد تهدید قرار داده است. ابداع، ساخت و تعبیه ی گلو در قنات، یکی از ابتکارات گذشتگان این سرزمین کهن است، که توانسته است نقش بسیار مهمی در حفظ قنوات داشته باشد. در این مقاله ساخت گلو از زوایای مختلف مورد توجه قرار گرفته و عملکرد گلوهای سفالین نسبت به گلوهای بتنی مورد تحلیل قرار گرفته است. نتایج بررسی نشان داد که به دلایل متعددی، گلوهای سفالین گذشته نسبت به گلوهای بتنی فعلی، ارجحیت دارند.

قنات ، فن آوری، گلو، سفال، سبزوار