بازسازی بهینه تر از پیش؛ نگرش راهبردی به بازسازی پس از سانحه به عنوان فرصتی برای توسعه

زمینه و هدف: یکی از راهبردهای برنامه های بازسازی پس از سانحه بهره گیری از فرصت ایجاد شده در جهت ارتقاء تاب آوری کالبدی، اجتماعی،اقتصادی و زیست محیطی جامعه می باشد. این راهبرد پس از سونامی اقیانوس هند در سال 2004 با مفهوم بازسازی بهینه تر از پیش ارائه می شودو بر ضرورت ارتقاء شرایط جامعه آسیب دیده در فرایند بازتوانی اشاره دارد.روش: این مقاله با هدف تدوین چارچوب عملی بازسازی بهینه تر از پیش جامعه پس از سانحه، از طریق مرور مطالعات و پژوهش های مرتبط به تحلیلمفاهیم بازتوانی؛ آسیب پذیری و تاب آوری می پردازد و در نهایت دستورالعمل های موجود را در این زمینه ارائه می دهد. این مطالعه با استفاده ازمطالعات کتابخانه ای به عنوان ابزار تحقیق و بهره گیری از تحلیل موضوعی به عنوان روش تجزیه و تحلیل به انجام رسیده است.یافته ها: از تحلیل دستورالعمل های موجود 9 اصل بازسازی بهینه تر از پیش استخراج شده است که در قالب 3 مقوله اصلی کاهش ریسک؛ بازتوانیجامعه و اجرا دسته بندی شده اند. اصول و مقولات استخراج شده می توانند در تدوین یک چارچوب جامع برای بازسازی بهینه تر از پیش جهت ارائهراه حل هایی در شرایط پیچیده پس از سوانح به سوی بازسازی تاب آور مورد استفاده قرار گیرند.نتیجه گیری:مطالعه حاضر با بررسی دستورالعمل های موجود در زمینه بازسازی بهینه تر از پیش جوامع و ایجاد اشتراکات میان آن ها چارچوبی راارائه می دهد که حاصل تجمیع نظرات موجود بوده و شامل 3 محور کاهش ریسک؛ بازتوانی جامعه و اجرا می باشد. همچنین 9 معیار شامل برآوردخطرسوانح آتی و ارتقا آمادگی، ارتقاء کدهای ساختمانی و تکنولوژی ساخت، برنامه ریزی کاربری زمین، توافق اجتماعی و مشارکت مردمی، بازتوانیاجتماعی، بازتوانی اقتصادی، طراحی سازمانی، ملاحظات قانونی، مدیریت منابع و دانش در ذیل محورهای مذکور قرار می گیرند. در نهایت تأکید میشود با توجه به شرایط متفاوت جوامع، اجرای هریک از اصول مذکور با موانعی چون توان پذیری، محدودیت های زمانی و سنت های محلی مواجه میباشد که به منظور امکان پذیری این اصول باید راهکارهای مقابله برای به حداقل رساندن موانع مورد بررسی قرار گیرد.

کلیدواژه ها:

بازسازی بهینه تر از پیش ، آسیب پذیری ، بازتوانی ، توسعه ، تاب آوری