محمدعلی عسگریان - کارشناس ارشد ایرانشناسی - تاریخ دانشگاه یزد
زهره چراغی - استادیار و عضو هیئت علمی گروه تاریخ دانشگاه یزد

شهر کاشان از شهرهای مشهور و تاریخی فلات مرکزی ایران میباشد که از گذشتههای دور آباد و مسکون بوده و از مهم ترین دلایل آبادی این شهر، استقرار بر سر راههای اصلی شمالی جنوبی این سرزمین بوده است. با توجه به شرایط اقلیمی گرم و خشک منطقه و کمبود قابل توجه منابع آب، اقتصاد کاشان در هیچ زمانی مبتنی بر کشاورزی نبوده و رویکرد ساکنین منطقه در طول تاریخ به سمت و سوی تجارت، صنعت و هنر بوده است. نخستین و مشهورترین دستاورد صنعتی هنری کاشان در ادوار گذشته، کاشیکاری و سفالگری بوده که بر اساس برخی منابع، حتی نام شهر کاشان نیز از همین واژه کاشی اخذ شده است. وجود منابع ارزشمند و غنی خاک رس در کاشان و نواحی اطراف، از جمله شهر نطنز، شرایط مناسبی را برای رونق و پیشرفت این پیشه و هنر فراهم آورده است. در منابع زیادی به طور ضمنی و یا مفصل به این پیشه و هنر پرداخته شده و نام کاشی و سفال کاشان در ممالک و سرزمینهای دوردست نیز شهرت و آوازه خاصی داشته است. جهانگردان و دانشمندان زیادی در سفرنامه ها و آثار مکتوب خود به توصیف هنر کاشی و سفال کاشان پرداخته اند که در برخی موارد به توصیفات دقیق و حتی مقایسه سفال کاشان با سایر مراکز سفالگری بر می خوریم. این پژوهش در نظر دارد با مطالعه سفرنامه ها و آثار منتشر شده در این زمینه، به بررسی سفالینه ها و کاشی کاشان در قرون میانه تا پایان عصر قاجار بپردازد.کلمات

کاشان، سفرنامه ها، کاشی، سفال