بهاءالدین عالم زاده - مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان
عزیز کردونی - مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان
بهاره طاهری - مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان

این تحقیق با هدف بررسی اثرات گرد و غبار بر سلامت، رفتار و تولیدات زنبورعسل انجام شد. به این منظور از تعداد 25 فروند کندوی زنبور عسل در منطقه ای که فراگیری و غلظت گرد و غبار زیاد بود، استفاده گردید. صفات مورد بررسی شامل: تخم ریزی ملکه، ورود و خروج زنبور به کندو (فعالیت بیرون از کلنی)، فعالیت زنبورهای عسل درون کندوها و آرامش زنبوران کلنی های تحت آزمایش در سه مرحله زمانی تعیین و با یکدیگر مقایسه شدند. این آزمایش در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه گروه آزمایشی شامل: زمان هوای صاف (1) 24ساعت پس از وقوع گرد و غبار (2) 72ساعت پس از وقوع گرد و غبار (3) با 25 تکرار (هر کندو به عنوان یک تکرار) انجام گردید. سپس داده ها با استفاده از نرم افزار SAS تجزیه آماری گردید و میانگین ها توسط آزمون دانکن با هم مقایسه شدند. نتایج نشان داد که میانگین تخم ریزی روزانه ملکه در سه گروه آزمایشی 1، 2، 3 به ترتیب ،389/6±1454/8 ، 168/9±505 ، 266/2±812/3 بود و کلیه گروه های آزمایشی با یکدیگر اختلاف معنی داری داشتند. میانگین تعداد قاب پر از زنبور دریک کندو در شرایط 24 ساعت پس از گرد و غبار 8/16 بود که نسبت به دو گروه آزمایشی دیگر برتری معنی داری را نشان داد. میانگین ورود و یا خروج زنبورها از کندو درسه گروه آزمایشی 1، 2، 3 به ترتیب 107/1، 43/5 و 75/6 بار در هر 2 دقیقه بود و بین کلیه گروه های آزمایشی اختلافات معنی داری وجود داشت. میانگین شاخص فعالیت و آرامش کلنی در گروه های آزمایشی 1 و 3 برتری معنی داری نسبت به گروه آزمایشی 2 نشان داد. نتایج به دست آمده نشان داد ریزگردها اثرات نامطلوبی بر تخم ریزی ملکه، ورود و خروج زنبوران چراگر، فعالیت زنبوران تغذیه کننده درون کندو و همچنین در آرامش کلنی ها دارد.

زنبور عسل، گرد و غبار، تخم ریزی ملکه، فعالیت زنبور