هادی حاجی وند - دانشجوی کارشناسی ارشد برنامه ریزی شهری دانشگاه ارومیه
علی مصیب زاده - استادیار گروه شهرسازی دانشگاه ارومیه

با نگاهی به ساختار و فضای سیاسی موجود در فضاهای شهری لازم است تا در بستر نگاهی جامع، اقدامات سیستم دفاع غیر عامل مورد توجه واقع گردد؛ تا افزایش توان و اقتدار نظام و کاهش آسیب پذیری های کالبدی و انسانی از تجاوزات احتمالی و تهدیدات طبیعی، امکان وقوع یابد. پدافند غیرعامل مجموعه ای از اقدامات غیر مسلحانه ای است که موجبکاهش آسیب پذیری نیروی انسانی، ساختمان ها و تاسیسات شهری و تجهیزات و شریان های شهری و منطقه ای در مقابل عملیات جنگی و بحران های طبیعی می گردد. عدم وجود فضاهای امن در فضاهای شهری به خصوص در میان فضاهای مسکونی، سبب ایجاد مخاطرات بسیاری برای ساکنین آنها در هنگام بروز بحران می گردد. در صورتی که با طراحیهوشمندانه و منسجم این فضاها ی توان تا حدود زیادی از آسیب پذیری محیط در شرایط بحرانی و در زمان اولیه تهدیدات طبیعی و انسانی، جلوگیری نمود. بر این اساس در این پژوهش، به نقش و التزام کاربست سیستم دفاع غیرعامل، مؤلفه هاو مکانیسم های اجرایی آن در بافت های شهری و بخصوص فضاهای مسکونی پرداخته می شود. پژوهش حاضر با روش توصیفی-تحلیلی به دنبال بررسی نقش پدافند غیرعامل در برنامه ریزی مسکن شهری است که نتایج کلی آن در راستای ایجاد شهر ایمن، شهر قدرت و شهر بازدارنده است. نتایج حاکی از آن است که مکان گزینی فضاهای مسکونی در بافت هایشریانی، تعیین طرح هندسی بنا، دسترسی به فضاهای مسکونی و ... از جمله عوامل مهمی هستند که بایستی در طراحی و برنامه ریزی برای فضاهای مسکونی بدان توجه نمود.

پدافند غیرعامل، بافت شهری، فضاهای مسکونی، برنامه ریزی مسکن