سهیلا دهقان - دانشجوی کارشناسی شهرسازی دانشگاه یزد
مهدی منتظر الحجه - استادیار گروه شهرسازی دانشکده هنر و معماری دانشگاه یزد
مجتبی شریف نژاد - مربی گروه شهرسازی دانشکده هنر و معماری دانشگاه یزد

امروزه گلایه از بی هویتی و عدم ارتباط فضاهای زیستی انسان با زمینه های تاریخی و فرهنگی محیط خود، به یکی از اصلی ترین دغدغه های معماران و شهرسازان معاصر تبدیل گشته است. انتظار می رود فضاهای زیستی انسانها علاوه بر پاسخگویی به نیازهای اولیه انسان و برخورداری از کالبد و خدمات مناسب و کافی، دارای کیفیت های فضایی مناسبی بوده و محملی جهت پاسخگویی به نیازهای اجتماعی آنان ، القا کننده حسی مکان، دارای هویت مکان، خاطره انگیزی و غیره باشند، با این حال شاهد هستیم آن چیزی که در طرح ها و برنامه ریزی های شهری کمتر به آن پرداخته شده است ابعاد کیفی و در نظر گیری نیازهای اجتماعی انسان ها است. در این پژوهشی به طور ویژه مقوله حسی مکان به عنوان یکی از جنبه های کیفی فضاهای عمومی محلی مورد توجه قرار می گیرد. با توجه به مفهوم حسی مکان که ارتباطی بین انسان و مکان است و باعث دادن شخصیت و هویت به مکانمی شود، توجه به این مفهوم در محلات مسکونی جدید لازمه بدست آوردن کیفیات متعددی همچون هویت، سرزندگی، خاطره انگیزی، ایجاد حس تعلق، دلبستگی مکانی و غیره می باشد . توجه نکردن به ایجاد فضاهایی برای مردم در عرصه های عمومی محلات جدید که واجد حسی مکان و پیوند با گذشته باشد، موجب بی هویتی ، کاهش حس تعلق ساکنین به محل سکونت و پایین بودن تعاملات اجتماعی و انواع آسیب های اجتماعی خواهد شد. در این پژوهشی با روش پیمایشی و با استفاده از پرسشنامه سعی می شود علاوه بر روشن ساختن مفاهیم مرتبط با پژوهش؛ محله، مرکز محله، حسی مکان و عوامل سازنده آن، نمونه ای از مراکز محلات بافت تاریخی و بافت جدید شهر یزد با توجه به عوامل و مولفه های تاثیرگذار در ایجاد حسی مکان مورد شناخت و بررسی تطبیقی قرار گیرند و نهایتا نتایج بررسی تطبیقی مراکز محلات در قالب اصولی که هم برگرفته از بافت سنتی بوده و هم در ایجاد حسی مکان عرصه های عمومی محلی بافت های جدید همچون مرکز محله موثرند، استخراج و پیشنهاد گردند.

بررسی تطبیقی، حس مکان، مراکز محلات، مکان، محلات تاریخی ،محلات معاصر