سهراب مینائی - کارشناس ارشد آبیاری و زهکشی، سازمان آب و برق خوزستان
مینا بهزادی نسب - کارشناس ارشد آبیاری و زهکشی، سازمان آب و برق خوزستان
محمدباقر نحوی - کارشناس ارشد آبیاری و زهکشی، سازمان آب و برق خوزستان

تحویل حجمی آب به مصرف کنندگان، یکی از مهمترین برنام ه های وزارت نیرو جهت تحقق نیل به مصرف بهینه آب می باشد. در این راستا پس از برآورد صحیح مقدار مصرفی آب محصولات، تحویل مناسب آن در محل مصرف به کشاورزان از اهمیت بالایی برخوردار خواهد بود . مقدار آب مورد نیاز با توجه به نوع محصول یا الگوی کشت تحت پوشش هر آبگیر، راندمان آبیاری، مشخصات خاک ، نوع محصول و روش کاشت آن پی ش بینی و محاسبه شده و در نهایت با تنظیم دریچه آبگیر و به کمک سازه انداز هگیری مقدار آب مورد نیاز، تحویل مصر فکنندگان بخش کشاورزی میشود. 14 درصد در / نتایج واسنجی پارشال فلو م ها در جهار شبکه مطالعه شده نشان میدهد که 72 درصد در شرایط آزاد ، 5 13 درصد از اندازه گیری ها جریان در شرایط غیراستاندارد (استغراق بیش از 95 درصد) عمل مینمایند. در / شرایط مستغرق و 5 93 درصد از اندازه گیر یها جریان / 74 و 2 /1 ،87/2 ،30/ شبکه های آبیاری سبیلی،گتوند ، بهبهان و فجر - جایزان به ترتیب در 2 4 درصد از اندازه گیر یها بیانگر شرایط جریان مستغرق در پارشال فلوم / 14 و 1 /2 ،1/8 ،38/ در شرایط آزاد و به همین ترتیب 4 2 درصد، از اندازه گیر یها بیانگر این است که / 11 و 7 /7 ،11 ،31/ است. همچنین و با همان ترتیب ذکر شده برای شبکه ها 5 پارشا لفلو مها در شرایط غیراستاندارد (استغراق بیش از 95 درصد ) قرار دارند . درصد بالا ئی از پارشا ل فلو م ها مستغرق و غیراستاندارد در شبکه های آبیاری سبیلی و بهبهان وجود دارد. در بررسی و تحلیل نتایج برای تعیین میزان دقت سازه ها، مقدار تفاوت آبدهی حاصل از معادله واسنجی شده با آبدهی محاسبه شده از معادلات استاندارد هر پارشا لفلوم مقایسه شد و این 10 تا 20 و بیشتر از 20 درصد تقسیم بندی گردید. در شرایط جریان آزاد شبکه های آبیاری ، تفاو تها در 3 محدوه صفر تا 10 47 و 26 درصد از اندازه گیر یها و به همین ترتیب در شرایط جریان ،49 ، گتوند، فجر و جایزان، بهبهان و سبیلی به ترتیب 58 50 و 8 درصد کمتر از 10 درصد با مقدار حاصله معادله استاندارد تفاوت داردند . در شرایط جریان آزاد ،16 ، مشتغرق 60 47 و 26 درصد از اندازه گیر یها و به همین ترتیب ،49 ، شبکه های آبیاری گتوند، فجر و جایزان، بهبهان و سبیلی به ترتیب 58 50 و 8 درصد بین 10 تا 20 با مقدار حاصله معادله استاندارد تفاوت دارند . در شرایط ،16 ، در شرایط جریان مشتغرق 60 2 47 و 26 درصد از اندازه گیر یها بیشتر ،49 ، جریان آزاد شبکه های آبیاری گتوند، فجر و جایزان ، بهبهان و سبیلی به ترتیب 58 50 و 8 درصد با مقدار حاصله از معادله استاندارد تفاوت ،16 ، از 20 درصد و به همین ترتیب در شرایط جریان مشتغرق 60 دارند. از جمله عوامل ایجاد عدم دقت و مستغرق شدن پارشال فلو مها می توان به عدم آگاهی از شرایط حاکم بر جریان و طراحی غیر اصولی در شبکه های آبیاری درجه 3 و 4 که باعث ایجاد استغراق سازه ها گردیده است نام برد. همچنین عواملی هم چون عدم دقت در ساخت سازه با انداز ه اسمی، رشد عل فهای هرز در پایین دست سازه و برگشت آب ، نشست سازه پس از ساخت و یا تراز نبودن کف گلوگاه ساز هها اشاره نمود. در نهایت پیشنهادات اصلاحی جهت رفع مشکلات در سازه های در دست بهره برداری و برای شبکه های آبیاری در دست ساخت ارائه می شود.

پارشا لفلوم، شبکه های آبیاری و زهکشی، جریان آزاد و جریان مستغرق