تأثیرات قنات بر ساختار اجتماعی و فرهنگی جامعه ایران
- سال انتشار: 1394
- محل انتشار: دومین همایش ملی آب، انسان و زمین
- کد COI اختصاصی: WHEC02_100
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 2210
نویسندگان
دانشجوی کارشناسی ارشد مرمت اشیاء فرهنگی و تاریخی، دانشگاه هنر اصفهان.
چکیده
قنات مطمئن ترین و پایدارترین گزینه در بهره برداری مطلوب و منطقی از سفره های آب زیر زمینی به حساب می آید و به علت میسر بودن بهره گیری از امکانات زیر بنایی محلی، هزینه و انرژی ناچیزی نیاز دارد. این فناوری هوشمندانه که از دیرباز مورد توجه بوده و تعامل کاملی با امکانات محلی داشته است، با بهره گیری از شیوه های مناسب و با استفاده از نیروی ثقل، بدون هر نوع انرژی اضافه ای آب را به سطح زمین می آورد و در مقایسه با تمامی روش های تأمین آب، از دیرپایی بیشتری برخوردار است. قنات نه یک فناوری صرف، بلکه سازگار با عوامل زیست محیطی است. قنات آب شیرین مخروط افکنه ها را به خاک حاصلخیز دشت ها و حاشیه ده ها می رساند و بدین ترتیب موجب توسعه ای پایدار می شود. زندگی مردم بویژه در مناطق گرم و خشک و کم آب به وجود قنات وابسته بوده و تنها راه دستیابی به آب در این مناطق از طریق قنات بوده است. از این جهت مردم توجه ویژه ای به قنات داشته اند. این اهمیت و تأثیر باعث به وجود آمدن باورها و اعتقادات جالبی درمورد قنات در بین مردم این مناطق شده است. به گونه ای که بخشی از فرهنگ مردم آن مناطق شده است. از جمله این باورها می توان به باور به نر ماده بودن آب، برگزاری مراسم عروسی و قربانی کردن برای قنات به منظور افزایش میزان آب قنات اشاره کرد. در این مقاله، تاریخچه مختصری در مورد قنات ذکر شده و سپس به تأثیرات مختلف قنات بر جنبه های مختلف ساختار اجتماعی و فرهنگی جامعه ایران در گذر زمان پرداخته شده است. پژوهش حاضر به روش کتابخانه ای انجام شده است و براساس نتایج به دست آمده قنات در پیش از تاریخ و در نجدایران ابداع شده است. سپس دردورهحکومت های مقتدر ایران پیش از اسلام و دولت های بعدازاسلام، سیرتکاملی پیمود و بیش از پیش مورد بهره برداری قرارگرفت؛ تا جایی که نقش تعیین کننده ای در زندگی مادی و معنوی ساکنان این سرزمین ایفا نمود. دیگران هم این شیوه آبرسانی را از ایرانیان فرا گرفتند. قنات ها تا سال ها قبل به دلیل باورها و آداب و رسومی که درباره آن ها وجود داشت، پابرجا و محترم شمرده می شدند. اما اکنون با بی مهری فراوانی مواجه شده اند و دیگر از قربانی کردن، عروسی و خواص دارویی آن خبری نیست. نقش قنات در شکل گیری اجتماعات شهری و روستایی، و اهمیت آن به عنوان یک تکنیک بومی سازگار با شرایط محیط جغرافیایی، انکارناپذیر است. حیات اجتماعی و اقتصادی اجتماعات شهری و روستایی بویژه در مناطق مرکزی فلات ایران بر محور قنات است و بدون قنات اساساً تمدن در اینبخش از سرزمین شکل نمی گرفت.کلیدواژه ها
قنات، ساختار اجتماعی و فرهنگی، ایرانمقالات مرتبط جدید
اطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.