جمشید عینالی - عضو هیئت علمی گروه جغرافیا، دانشگاه زنجان
خدیجه السان - دانشجوی کارشناسی ارشد رشته جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه زنجان
رضا رضانژاد - کارشناسی ارشد مدیریت ورزشی، دانشگاه ارومیه

پدافند غیرعامل به هر نوع فعالیت در جوامع انسانی، محیط طبیعی و محیط زیست که رویکرد حفاظت محور و غیرنظامی داشته باشد، اطلاق می شود که استمرار فعالیت های زیربنایی تأمین نیازهای حیاتی، تداوم خدمات رسانی عمومی و تسهیل مدیریت در شرایط تهدید و بحران هرگونه سانجه طبیعی را در بر می گیرد. هدف تحقیق بررسی نقش توجه به اصول پدافند غیرعامل در کاهش آسیب پذیری کالبدی مساکن روستایی در شهرستان چالدران (استان آذربایجان غربی) در برابر امکان وقوع سانحه زلزله است. پژوهش به صورت توصیفی- تحلیلی و از نوع کاربردی است. جامعه آماری تحقیق 11364 خانوار است که با بهره گیری ا فرمول کوکران تعداد 364 مورد در 27 روستای مورد مطالعه و نیز از بین مسئولین روستایی 91 نفر به عنوان نمونه انتخاب شده است. ابزار گردآوری داده ها با استفاده از مصاحبه و پرسشنامه محقق ساخته، که روایی آن با استفاده از آلفای کرونباخ (0/85) و پایایی آن با نظر کارشناسان و اساتید مرتبط با موضوع تأیید شد که به شیوه تصادفی ساده در روستاهای نمونه توزیع شده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی و استنباطی مانند t تک نمونه ای و t دو نمونه ای استفاده شده است. نتایج نشان میدهد که اتخاذ اصول پدافند غیرعامل به کاهش آسیب پذیری کالبدی مساکن روستایی منجر شده است. از دیدگاه ساکنین بهره مندی از نظارت مهندسی و مقاوم سازی مسکن روستایی با میانگین (3/70) و از دیدگاه مسئولین روستایی نیز بهره مندی از نظارت مهندسی در ساخت و ساز (3/58) نقش مؤثرتری را در کاهش آسیب پذیری کالبدی سکونتگاه های روستایی دارا می باشد. نتیجه تحلیل تفاوت واریانس بین دو گروه ساکنین ومسئولین روستایی نشان می دهد که اقدامات اتخاذ شده مرتبط با پدافند غیرعامل در مواردی از قبیل بهسازی و تصحیح معابر عمومی روستا، بهره مندی و بکارگیری نظارت مهندسی در ساخت و سازهای روستایی و بهسازی ساختار کالبدی فعالیت های اقتصادی بیانگر وجود نابرابری در واریانس های دو گروه از پاسخگویان در روستاها می باشد.

آسیب پذیری کالبدی، پدافند غیرعامل، مخاطرات طبیعی، مسکن روستایی