دلارام بغدادی - دانشجویدکتری زبان و ادبیات فارسی.دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات ساوه.ایران

این مقاله تحلیلی است براساس نظریه نقش گرای نظام مند هلیدی که به بررسی کارکردگرایانه در غزل حافظ، مثنوی مولانا، قصیده خاقانی و سنایی از دو جنبه متفاوت می پردازد. مبنای نظری پژوهش بر پایه مطالعه و بررسی انواع پروسه های مادی، ذهنی، رابطه ای، رفتاری، کلامی و وجودی می باشد. مسئله قابل توجه، تفاوت فرایندهایی است که شیوه متفاوتی برای بیان شناخت فرد از جهان خارج را به نمایش می گذارد. بنابراین می توان گفت تفاوت هایی که در گزینش مقولاتی همچون روابط در محور زنجیری و منطقی در متن اشعار وجود دارد، با مد نظر قرار دادن عناصر زبانی در اشعار این شاعران مورد توجه قرار گرفته است و موجب شده است از بار اطلاعاتی بیشتری برخوردار شود که شکل و نظام خاص سبکی آنها در ساختار نحوی و معنایی ابیات را منعکس کند. این پژوهش با روش توصیفی–تحلیلی و به شیوه تحلیل محتوای کیفی و استناد به متن شعر و ذکر شواهد مثال بررسی می گردد.

فرانقش اندیشگانی، فرایندهای اصلی و فرعی ساخت معنی، سبک شناسی نقش گرا، زبان شناسی نقش گرای نظام مند