غلامعلی منتظر - استادیار مهندسی فناوری اطلاعات - دانشکده فنی و مهنسی - دانشگاه تربیت م
امیرحسین قپانچی - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی فناوری اطلاعات

طبق تعریف کمیسیون اروپا «جامعه اطلاعاتی» به جامعه ای اطلاق می شود که در آن فناوری های ارزان اطلاعات، ذخیره سازی داده و انتقال آنها عمومیت داشته باشد و این عمومیت یافتگی با نوآوری سازمانی، تجاری، اجتماعی و حقوقی همراه شده باشد و از آنجچا که شهرها اصلی ترین بستر تحقق جامعه اطلاعاتی اند لازم است در حد مطلوب به افزارهای فناوری اطلاعات تجهیز شوند. صاحبنظران فناوری اطلاعات معتقندند مناسب ترین مجموعه کاربردی از فناوری اطلاعات، شهرها هستند، زیرا شهر الکترونیکی نه به بزرگی دنیای الکترونیکی و کشور الکترونیکی است و نه به کوچکی دانشگاه، بیمارستان، و کتابخانه الکترونیکی، به بیان دیگر شهر مجموعة مناسبی برای برنامه ریزی استفاده جامع از فناوری اطلاعات به منظور بهره برداری آحاد جامعه است. مهمترین اثر شهر اطلاعاتی، کاهش هزینه های مدیریت شهری هم از سوی شهروندان و هم از سوی مدیران شهری است کاهش تردد های درون شهری سرعت در ارائه خدمات، کاهش مشکلات زیست محیطی (همچون آلودگی هوا و آلودگی صوتی) و امکان ارائه خدمات کاراتر و بهینه به صورت 24 ساعته و هفت روز در هفته، فارغ از محدودیت های زمانی و مکانی به شهروندان از سایر مزایای این دیدگاه جدید است. بدین لحاظ بحث توسعه اطلاعاتی مدیریت شهری از مباحث نوظهور و از مفاهیم مهمی است که به شدت مورد توجه محققان و نظریه پردازان جامعة اطلاعاتی قرار گرفته است از این رو در این مقاله سعی می شود با بیان پارادایمی منسجم از مفهوم توسعه اطلاعات، به بررسی اجمالی نحوه رسوخ فناوری اطلاعات در چند شهر مهم جهان پرداخته شود، آنگاه چهارچوبی مناسب برای ارزیابی توسعه اطلاعاتی مدیریت شهری ارائه و براساس آن شاخص های اصلی توسعه اطلاعاتی شهر استخراج می گردد. در گام بعدی با بررسی برنامه فناوری اطلاعات در سه شهر مشهد، تبریز و تهران، مهمترین چالش های پیش روی توسعه اطلاعاتی مدیریت شهری در ایران بیان می شود. و آنگاه با توجه به نتایج حاصل از بندهای قبل، چهارچوب کلان تحقق شهر الکترونیکی در ایران براساس مدل توسعه پویای فناوری اطلاعات (مدل یو.ان.دی.پی) تبیین می گردد.