محمد ناظمی - دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران، گروه زمین شناسی، تهران، ایران
منوچهر قرشی - پژوهشکده علوم زمین، سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور، تهران، ایران
محمد رضا قاسمی - پژوهشکده علوم زمین، سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور، تهران، ایران
مهران آرین - دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران، گروه زمین شناسی، تهران، ایران

کوهستان شتری از پهنه های مهم زمین ساختی پویا در خاور ایران مرکزی است که در حد فاصل بلوک لوت در خاور و بلوک طبس در باختر به صورت یک برجستگی ساختاری انقباضی (گل ساخت مثبت) به وجود آمده است. جنبش های ساختاری کواترنری در گستره دشت طبس و بویژه در پهلوی خاوری آن (باختر کوهستان شتری) نشانه های ریخت زمین ساختی گوناگونی را به وجود آوردهاند که در نوع خود کم نظیر هستند. پیشانی این جنبشها در اثر تداوم سامانه تنش ترافشارشی در کوهستان جوان شتری به جانب باختر- جنوب باختری پیشروی نموده و تا نزدیکی شهر طبسی گلشن در فاصله ۱۶ کیلومتریباختر کوهستان مذکور رسیده است. شواهد ریخت زمین ساختی و سیماهای زمین ریختی فراوان گویای این پویایی و پیشروی پیشانی جنبش ها و دگرشکلیهای ساختاری به سوی باختر و جنوب باختری می باشد که از جمله مهمترین آنها می توان فرگشت رودخانه های منحرف شده، رودخانه های سربریده، پیشین رودها (رودهای پیش آیند) را نام برد که در این نوشتار به آنها پرداخته شده است.

طبس، کوهستان شتری، زمین ساخت پویا، رودخانه های منحرف شماده، رودخانه های سربریاده، پیشین رودها