قادر احمدی - عضو هیئت علمی گروه شهرسازی، دانشکده هنر، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران
مرتضی گلشاهی - دانشجوی کارشناسی ارشد برنامه ریزی شهری، دانشکده هنر، دانشگاه ارومیه
مریم باقری - فارغ التحصیل کارشناسی ارشد معماری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات زنجان
علی باقری - فارغ التحصیل کارشناسی ارشد شهرسازی برنامه ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد یاسوج

ما باور داریم انسان جزئی از طبیعت است و ارتباط نزدیک وی با طبیعت، باعث ادامه حیات و تدوام زندگی اوست. اینارتباط ارزشمند، در تعالیم دین اسلام نیز مورد تأکید قرار گرفته است. آب به عنوان یک عنصر طبیعی، نقش فوق العادهای در حیات بشر دارد. آب عنصری است که به واسطه آن فرایند های ملزم حیات به وقوع می پیوندد. آب توانایی بی-نظیری در برانگیختن ذهن انسان دارد و همه انسان ها علاقه ای غریزی نسبت به آن دارند. این عنصر حیات بخش اولینعامل پایبندی بشر به زمین است که نقش عمده و موثری در برطرف کردن نیازهای ابتدایی و اساسی وی دارد. نقش آبدر شکل گیری نخستین زیستگاه های انسانی پاسخی به یک نیاز زیستی است. نقش و ارتباط آب با زندگی انسان هابسیار مهم است. آب به همراه خاک، آتش و هوا از عناصر چهارگانه تشکیل دهنده جهان هستی به شمار می روند. آب درهنر ایرانی، منزلتی والا داشته و به عنوان مظهر حیات، صفا، مسرت و روانی یاد شده است. معماران و سازندگان چیرهدست ایرانی که همیشه روح و طبع نازکی داشته اند، عناصر مختلفی را در بناها تعبیه می کردند که به واسطه آن شادیجسم و روح در زمان و مکان متجلی می شد. در این راستا و در قدم نخست، بازشناسی نقش مهم ترین و با ارزش ترینعنصر طبیعی، یعنی آب، در الویت قرار گرفته و در نوشتار حاضر به آن پرداخته می شود. نمونه بارز این زیبایی در یک بناحوض و آبنماهایی بود که شکوهی دو چندان به معماری اصیل ایران می بخشید. در این مختصر تلاش بر آن است تا بهبررسی یکی از این اجزاء و عناصر معماری سنتی ایرانی یعنی حوض پرداخته شود و نقش و جایگاه آن بررسی گردد.

آب، حوض، حیاط، معماری ایرانی