نرگس سلطانی - مربی شهرسازی، دانشکده فنی و مهندسی، گروه معماری و شهرسازی، دانشگاه غیرانتفاعی شهید اشرفی اصفهانی، اصفهان، ایران
محمدباقر آقاحسینی - مربی شهرسازی و معماری، دانشکده فنی و مهندسی، گروه معماری و شهرسازی، دانشگاه غیرانتفاعی شهید اشرفی اصفهانی، اصفهان، ایران

شهرها همواره مظهر جهان بینی، باورها و در مجموع، فرهنگ ساکنین خویش هستند. این موضوع به گونه ای است که می توان کالبد شهر را صورت و جهان بینی و فرهنگ حاکم بر ساکنین را در معنای آن دانست. شهر و شهرنشینی جلوگاه فرهنگ، اجتماع و معرف نگاه جوامع بهشهر ایده آلی است که به سمت آن حرکت می کنند. این ارتباط دو سویه ی شهر و فرهنگ و یا به عبارتی، مدینه و تمدن، همواره متفکرین ونخبگان را بر آن داشته است که بر اساس نوع نگاه خویش به انسان و جهان، به ترسیم جامعه و شهرهایی ارمانی و ایده آل بپردازند و نیز چالش رسیدن به این شهر آرمانی و آرمانشهر قدمتی به درازای مفهوم آن دارد. برهمین اساس، اگر بتوان با جهان بینی اسلامی و توحیدی، شهر و آرمانشهر اسلامی را می توان شهری آسمانی، خدایی و منطبق با صول حاکم بر خلقت ترسیم کرد، چنانچه بسیاری از فلاسفه و اندیشمندانمسلمان، به فراخور دانش و وسعت اندیشه ی خود، به ایجاز و یا تفصیل، و با بهرگیری ازمتون دینی، به توصیف و تشریح چنین آرمانشهرهایی پرداخته اند. همچنین با رجوع به شهرسازی و معماری دوره های مختلف پس از اسلام، می توان تلاش برای تحقق، تجلی و تجسد این اندیشه ها و معانی را در قالب کالبد و ماده، باز شناخت. حال در این مقاله در صدد تبیین معانی و مفاهیم شکل دهنده ی شهر و آرمانشهر اسلامی و همچنینبررسی مصادیق آن در شهرهای ایرانی امروزه است و هدف از روش تحقیق توصیفی- تحلیلی بهره گرفته و در آن از مطالعات استادی و کتابخانه ایاستفاده شده است. نتیجه تحقیق حاکی ازآن است که ارمانشهر باید بر اساس ایده آل های اسلامی شکل گرفته و کمال معنوی را با آرامش روحی و بی نیازی مادی درآمیزد.

شهر، شهر اسلامی، آرمانشهر اسلامی، شهر ایرانی