نمادسازی از مرید و مراد در اسرارنامه عطار نیشابوری

عرفان اسلامى دربردارنده زیباترین گهرهای ادب فارسى است که ب ىگمان سبب تعالى جایگاه هنر اسلامى ایرانى گردیده است. در این میان، عطار از شاعران عارفى است که در ادبیات عرفانى صاحب سبک است و اسرارنامه او در پى افشای اسرار عرفانى برای مخاطبان است. از مسائل مهم عرفان اسلامى رابطه مرید و مراد و چگونگى تعامل میان آنهاست. در اسرارنامه بارها از مراد، پیر، استاد، مهتر و... سخن به میان آمده و از سفارش های این منتهیان به مبتدیان یاد شده است. در این پژوهش، با بررسى نوع ارتباط مرید و مراد در اسرارنامه عطار نیشابوری، نشان داده ایم که حتى در مواردی مرید شخصیت انسانى نیست، ولى حرمت مراد واقعى را دارد. مراد و مرید در این اثر در تیپ های گوناگونى ظاهر مى شوند و برای نمونه جلوه گری دیوانگان (عقلای مجانین) در نقش مراد قابل توجه است. در این مقاله، چگونگى گفت وگوی عمودی مراد با مرید و نیز نوع شخصیت مراد بررسى مى شود که آیا شخصیتى زمینى است یا فرازمینى و آیا شخصیتى واقعى دارد یا انتزاعى؟ و اساساً آیا مراد مى تواند شخصیتى غیر انسانى یا حتى حیوانى باشد و در عین حال، به ارشاد خلق بپردازد.

کلیدواژه ها:

مرید ، مراد ، اسرارنامه ، عطار و مونولوگ