غزالی و تولستوی در جست و جوی معنای زندگی

معنای زندگی از سه جنبه ی هدف داری، ارزش مندی و کارکرد زندگی یکی از مهم ترین پرسش های بشر و به گفته ی برخی فیلسوفان، مهم ترین پرسش بشر است. در واقع، نحوه ی درگیری انسان با این مسئله ی مهم و تلاش هایی که برای پاسخ به آن انجام می دهد، تعیین کننده ی مسیر اصلی زندگی و نیز سرنوشت سعادت آمیز یا فلاکت بار اوست. از این رو، مطالعه ی زندگی انسان های بزرگی که با این مسئله ی مهم دست به گریبان شده اند، به ما کمک خواهد کرد که در برخورد با مسائل مربوط به زندگی، با آغوش باز به استقبال آنها برویم و فرصت های مغتنم اندیشیدن را از خود نستانیم و سرمایه های وجود خویش را باز یابیم. مقاله ی حاضر با چنین هدفی به بررسی و مقایسه ی روند تحول و انقلاب درونی دو انسان بزرگ، یعنی امام محمد غزالی، دانشمند مشهور جهان اسلام (405-505 ه ) و لئو تولستوی، نویسنده نامدار روسی (1828-1910 م) و براساس اعترافاتی که خود در کتاب های المنقذ من الضلال و کتاب اعتراف و سرشماری در مسکو، با لحنی بسیار صادقانه و صمیمی به رشته تحریر درآورده اند، می پردازد. پرسش از معنای زندگی این دو دانشمند را به گونه ای تحت تأثیر قرار داد که سراسر زندگیشان را وقف یافتن پاسخ مناسب و معقول این مسئله کردند. گفتنی است برای دقت و سهولت، روند بررسی و مقایسه ی سیر تحول و انقلاب درونی این دو در چارچوب «مؤلفه های دوران نامطلوب زندگی، عامل یا عوامل تحول، مؤلفه های دوران مطلوب زندگی و میزان تأثیرپذیری از دین شخصی» انجام خواهد شد.