رضا علی کرمی - استادیار الهیات فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه پیام نور
محمد کشاورزی - دانشجوی دکتری الهیات فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه عدالت

آینده پژوهی یکی از علوم جدید و میان رشته ای است که جزو علوم و فناوری های نرم طبقه بندی می شود آینده پژوهی را علم و هنر کشف و شکل بخشیدن آینده تعریف کرده اند تاکنون مطالعات آینده پژوهی در حوزه های مختلفی از جمله فناوری اقتصاد سیاست و...انجام شده است و کارشناسان روش های مختلف را در حوزه های مربوطه شناسایی و معرفی کرده اند از طرفی تغییرات در جهان به قدری وسیع است که همگام شدن با آن کاری بسیار سخت و دشوار است و ضرورت دارد که در هر زمینه ای از قبل به آینده توجه داشته باشیم تا برای رویارویی با آن برنامه ریزی کنیم از طرف دیگر علم فقه بخش عظیمی از هویت خویش را از گذشته می گیرد این نگاه به گذشته در بعضی مواقع موجب گذشته گرایی و دوری از زمان حال و آینده می شود و فقه را در موضع انفعال قرار می دهد به همین دلیل تمام تلاش ما این است که عنصر آینده پژوهی را وارد علم فقه کنیم تا تصمیم گیران حوزه فقه با تغییرات آینده برخورد پیش دستانه داشته باشند با این فرض در مقاله حاضر سعی شده است که این علم میان رشته ای با فقه ترکیب شود و مفاهیم و روش های آن به صورت کلی مفهوم سازی و معادل سازی شود روش تحقیق در مقاله حاضر توصیفی تحلیلی است

آینده پژوهی،روندها،فقه،دیده بانی فقهی،اندیشکده فقهی