جواد وزیری - دانشجوی دکترای سیاستگذاری علوم و فناوری، دانشگاه تربیت مدرس
محمدامین قانعی راد - دانشیار مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور

امروزه تلاش های متنوعی برای گذار در رژیم مدیریت منابع هیدروکربوری در جریان است اما این تلاش ها بدون داشتن یک نگاه کل نگر نمی توانند به یک همسویی راهبردی ختم شوند. در این پژوهش بر آنیم تا با یک تعریف جامع از مفهوم «مدیریت منابع هیدروکربوری» به جای تعاریف فنی آن که امروزه در ادبیات توسعه و تعالی صنعت بالادستی نفت رایج است، آن را به عنوان بخشی از عملکرد یک سیستم اجتماعی فنی، مورد تأکید قرار داده و گذار و دگردیسی آن را با استفاده از چارچوب مفهومی «تحلیل چند سطحی» گیلز مورد تجزیه و تحلیل قرار دهیم. برای این منظور تصویری از سطوح سه گانه این سیستم (پیشران ها یا بستر گذار، رژیم و نیج یا آشیانه های نوآوری) ارائه شده و در هر سطح، چالش ها و نیروهای تغییر مورد بررسی قرار گرفته است. دیدگاه چند سطحی می تواند سطوح خرد و کلان سیستم اجتماعی فنی مدیریت منابع هیدروکربوری را به یکدیگر پیوند زده و نوعی نگاه جامع را پیش روی متخصصان و سیاست گذاران باز کند.

دیدگاه چند سطحی، گذار در صنعت نفت، مدیریت مخازن، سیستم اجتماعی فنی، سیاستگذاری فناوری، جامعه شناسی فناوری