فردوس دوانی - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد نطنز، اصفهان، ایران
رکسانا عبدالهی - دکتری معماری، مربی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم، قم، ایران

در عصرحاضر با توجه به گسترش شهرنشینی و زندگی ماشینی شیوههای زندگی نیز تغییر یافتهاست و بسیاری از این تغییرات تاثیرات نامطلوبی بر جسم و روان انسانها گذاشتهاست. یکی از این تغییرات کاهش ارتباطات افراد به دلیل تغییر شکل ساختمانهایمسکونی و مناسب نبودن فضاهای جمعی در آنهاست. در مجتمعهای مسکونی فضاهای عمومی، میتواند بستر عمدهای از ارتباطات و تعاملات اجتماعی افراد باشد. افزایش حضور افراد در اجتماع سطح تعاملات مثبت اجتماعی را بالا برده و سبب ارتقاء کیفیت زندگی از طریق تقویت حس تعاون و شهروندی میگردد. میزان موفقیت فضاهایمسکونی با میزان استفاده از آن فضا و حضور انسان در آن متناسب است. بازنشستگی و کاهش کیفیت سلامت و تحرک سالمندان، غالباً ورود آنان به جامعه و ملاقات با دیگران را مشکل میسازد و از طرفی نیز افراد مسن، گرایش طبیعی به جمع شدن در مجموعه یا اجتماعات محلی دارند. به همین دلیل فرصتهایی که در محیطهایمسکونی برای ایجاد روابط اجتماعی پیش میآید اهمیت پیدا میکند. فضایی که در میان مجتمعهایمسکونی دوران معاصر ایجاد شده به شرط طراحی مناسب و بهینه میتواند بهترین مکان برای تعامل اجتماعی با همسایگان و نیز ارتباط با طبیعت باشد. این فضاها نوعی فضای نیمهعمومی را در اختیار ساکنین آن مجموعه قرار میدهند و نوعی حستعلق و مالکیت را در بین ساکنین ایجاد میکنند. فضایباز روابط همسایگی را رشد میدهد و روابط اجتماعی محلی موقعیت مناسبی را برای اجتماعی شدن سالمندان فراهم میآورد. در این پژوهش سعی شدهاست به بررسی فضایباز جمعی، با توجه به مسائل روانی سالمندان، نیازهای آنان و افزایش تعاملات اجتماعی پرداختهشود. نتایج حاصله از این پژوهش نشانمیدهد سالمندانی که در محیطهای مسکونی دارای فضایباز جمعی مناسب ساکن هستند و بههمین سبب تعاملات و فعالیتهای اجتماعی بیشتری دارند، کمتر دچار انزوا شده و ازین رو به بیماریهای مختلف به ویژه بیماریهای روانی کمتر دچار میگردند. این پژوهش به صورت توصیفی _تحلیلی و روش تحقیق آن کیفی است. روش گردآوری اطلاعات کتابخانهای، پژوهشهای میدانی و پایگاههای اینترنتی است.

فضای باز، تعاملات اجتماعی، سالمند، مجامع مسکونی