مهدی حمزه نژاد - استادیار دانشکده معماری دانشگاه علم و صنعت
میثم دلوئی حیدری - مربی موسسه آموزش عالی شهاب دانش قم

خلق و زایش از ویژگی های ذاتی و همیشگی طبیعت است. یافتن قواعد حاکم بر این سیر و نحوه جریان خلق و تکاملدر طبیعت می تواند راهنمای موثری در خلق آثار معماری باشد. در این میان می توان گفت هر طراح در انتخاب هایشآزادی عملی بیشتری از انتخاب طبیعی دارد . اما مسلما هر چه انتخاب های او نزدیک تر به انتخاب طبیعی باشد، بهپایداری بیشتری دست می یابد. جهت حصول این امر لازم می نماید تا با بررسی های دقیق تر روند تکامل و شکل گیریدر طبیعت بررسی گردد. در این مقاله که روش تحیق در آن به صورت کیفی است، با تدقیق در حوزه شکل شناسیزیستی چهار مسئله اصلی که تأثیر آنها بر طراحی معماری قابل توجه است مستفاد می گردد: 1- رابطه تحولات فرم ها در طول تاریخ، 2- رابطه بین شکل و رفتار، 3- رابطه بین شکل و محیط یا اقلیم، 4- رابطه بین شکل و ساختار. عمده بحث ها بر سر رفتار و شکل و سیر تاریخی شکل بوده که بر این اساس سه نظریه اصلی شکل گرفته است : 1- زوال فرم ها در طول تاریخ بر مبنای عملکرد تابع فرم و اقلیم. 2- تکامل فرم ها در طول تاریخ بر مبنای فرم تابع عملکرد و اقلیم. 3- تکامل فرم ها با مبنای عملکرد تابع فرم و اقلیم. همواره طراحی طبیعت گرا در معماری یکی از مهمترین دغدغه های همه معماران طبیعت گرا بوده است که همگی بر آموزش مستقیم از طبیعت تأکید داشتند. نظریه های گوناگون طراحیمعماری مناقشه بزرگی بر سر خاستگاه فرم معماری مطرح نمودند.، در این جا سعی بر این است تا با الگوبرداری ازطبیعت در پی پاسخ به این پرسش باشیم که تاثیر پذیری فرم معماری از هر یک از این عوامل چگونه است؟ در ادامه باذکر اصول اصلی طراحی طبیعی و تطبیق آنها با جریان خلق فرم معماری سعی در برقراری ارتباطی منطقی و منطبق باجریان طبیعی آفرینش میان هریک از عوامل ذکر شده و فرم معماری خواهیم داشت.

طبیعت، زایش، الگو، یکپارچگی، انعطاف پذیری، جهش