علی طالبی - سطح دو حوزه

عقل، موهبت الهی به بشر و وجه تمایز او از موجودات دیگر و عامل شناخت نظام مند جهان پیرامونی بوده است و در متون دینی یکی از منابع معتبر شناخت می باشد. طبق حدیث جنود عقل و جهل از وجود مبارک امام صادق علیه اسلام مبنی بر تقابل دو جبهه حق و باطل در عالم که کار یکی بسط بندگی و کار دیگری بسط استکبار و شیطنت بوده، می توان نتیجه گرفت که باید قوای عقل به علم امام نورانی شود و عقلانیت حول محور ولایت شکل بگیرد تا دین بتواند سرپرستی امور فردی و اجتماعی بشر را عهده دار شود و الا هر عقلانیتی بدون تولی به امام معصوم در حکم جهل و لشکر آن محسوب می شود. ظلم کلیسا در قرون وسطی، موجب شورش علیه کلیسا شد و بشر با حذف خدا به عقلانیتی دست یافت که ثمره آن استکبار، شیطنت و استعمار ملتها بود، دنیا به دو بخش سلطه گروه سلطه پذیر تقسیم شد و بشریت هر روز در ابعاد حیوانی خود فربه تر گشت. در صورتی در دنیای معاصر می توان داعیه تمدن سازی نوین اسلامی را داشت که بتوان عقلانیت نوینی را به بشریت عرضه کرد تا انسان را به سمت تعالی سوق دهد. امام صادق علیه السلام بر اساس مأموریتی که داشتند. در یک دوران کوتاه فرصت یافتند علوم الهی را منتشر کنند و شاگردان بسیاری را پرورش دهند. با تکیه بر ظرفیت ایجاد شده توسط امام صادق علیه السلام می تواند از عقلانیت سکولار عبور کرد و فطرت های خشکیده را با چشاندن طعم بندگی خدا آبیاری کرد تا توحید در همه ابعاد زندگی انسان اعم از فردی و اجتماعی جاری شود.

امام صادق علیه السلام، عقلانیت، مدرنیته، عقل، علم