مریم کرمی - دانشجوی دکتری ژنتیک و اصلاح نژاد دام، دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین خوزستان
آرش جوانمرد - استادیار دانشگاه تبریز، دانشکده کشاورزی ،گروه علوم دامی
نادر اسدزاده - موسسه تحقیقات علوم دامی کشور، دهقان ویلا، کرج ، بخش مدیریت و پرورش

پدافند غیرعامل شامل تمامی طرح ریزی ها و اقداماتی ممکن قابل انجام در کشور است که موجب کاهش آسیب پذیری ها، افزایش پایداری ملی، در مقابل تهدیدات خارجی گردیده و مستلزم به کارگیری سلاح نیست . در این راستا یکی از محورهای کلیدی قابل رسوخ توسط دشمن، امنیت غذایی است که امروزه در اسناد توسعه ای به آن پرداخته شده است و از سوی دولتمردان به کار گرفته می شود. در بحث تأمین نیا مندی های شیر و گوشت مرغ کشور دو سناریوی قابل تأمل و بحث در راستای بحث پدافند غیرعامل وجود دارد که این مقاله سعی دارد به طور اجمالی این سناریوها را به چالش و نقد بکشد. در سناریوی اول عمده ترین منبع تولید شیر گاو نژاد هلشتاین می باشد که ارتقا و بهبود ژنتیکی آن در تقابل و وابستگی شدید به تکنیک تلقیح مصنوعی و واردات بی حد و اندازه اسپرم از کشورهای خارجی می باشد. این فناوری سودمند به همان اندازه که می تواند انقلابی در تولیدات گاو شیرده ایجاد کند در آن روی سکه احتمالات از جمله افزایش همخونی و گسترش سریع نواقص ژنتیکی مغلوب را افزایش می دهد. سناریوی دوم نگران کننده وابستگی اجتناب ناپذیر صنعت طیورکشور همچنان به لاین های خارجی می باشد. با توجه به عدم امکان تجدید نسل در رده های پایین تر از لاین به لحاظ عدم دسترسی به هردو جنس نر و ماده برای خطوط مختلف و نیز افت شدید تولید در نورت استفاده از رده ها ی پایین تر برای ادامه تجدید نسل بدلیل وقوع تفرق در صفات، زنجیره تولید صنعتی گوشت مرغ وابستگی مداوم به گله های لاین دارد و این زنجیره بدون حضور لاین به ناچار وابستگی خود را به منابعی که گله های لاین را در اختیار دارند حفظ نموده و تابع سیاست های شرکت های مالک این تکنولوژی خواهد بود. تنها لاین داخلی با نام آرین تا قبل از سال 1383 تقریباً حداکثر جوجه یک روزه اجداد کشور را تولید می کرد با این حال در سال های بعد به دلیل مشکلات متعدد نتوانست رضایت مشتریان را در رقابت با نژادهای وارداتی تامین کند و در حال حاضر تقریبا بدون استفاده مانده است تلفات معنی دار ضریب تبدیل نامناسب و افزایش وزن نامطلوب و حساسیت در ابتلا به بیماری ها و تغییرات آب و هوا تنها بعضی از دلایل بی توجهی مرغداران به این لاین شده است لذا توصیه می شود گام های استوار و محکمی در تجدید و ثبات تولید این نژاد با استفاده از تکنولوژی های نوین متولد شده در اصلاح مولکولی و فناوری ژنومیک برداشته شود تا تضمینی بر جلوگیری بر تهدیدات احتمالی به امنیت غذایی باشد.

پدافند غیرعامل، گسترش سریع نواقص ژنتیکی، واردات اسپرم، لاین آرین، امنیت غذایی