ارزیابی احساس امنیت اجتماعی زنان در فضاهای عمومی شهر مطالعه موردی: بخش مرکزی (بازار) کلانشهر تبریز

فضاهای شهری، مکانی برای ظهور و بروز زندگی شهری و فضاهایی برای انواع فعالیت ها هستند. این فضاها باید پتانسیل حضور گروه های مختلف اجتماعی را در جامعه فراهم آورده و شرایطی فراهم سازند تا همه استفاده کنندگان اعم از مردان و زنان از فضا، از آن لذت ببرند. جنسیت از مهمترین عامل شخصیتی در درک امنیت و احساس امنیت اجتماعی، از مؤلفه های سرزندگی فضاهای عمومی محسوب می شود. از طرفی موضوع جنسیت و عدالت جنسیتی در فضاهای معماری، موضوعی است که در کشور ما اغلب به حاشیه رانده شده است. امروزه در جوامع پیشرفته، جایگاه زنان به یکی از نکات اصلی طراحی شهری بدل گشته است. به گونه ای ه خواستگاه آنان در زمره شاخصه های اصلی طراحی به شمار می رود. توجه به حضور فعال زنان در دامنه فعالیت های روزانه، زمینه ای را می طلبد تا به راحتی بتوانند به فعالیت های روزانه خود بپردازد. این مقاله با روش تحلیلی- توصیفی و با هدف بررسی امنیت فضاهای عمومی مرکز شهر تبریز از منظر زنان تدوین شده و با تأکید بر ضرروت حضور مؤثر زنان در فضاهای شهری، تلاش شده است تا با بررسی یک فضای عمومی شهری، میزان مطلوبیت این فضاها را جهت حضور زنان مورد بررسی قرار دهد. لذا با مطالعه مفاهیم و مبانی نظری و اسناد کتابخانه ای، شاخص هایی را جهت سنجش مطولبیت بازار شهرتبریز برای حضور زنان در بازار و امنیت آنان استخراج نموده و در قالب پرسشنامه های هوشمند (طیف لیکرت) بین زنان ارائه و توزیع شد. جامعه آماری تحقیق شامل 80 نفر از استفاده کنندگان از فضای مورد مطالعه تعیین و نمونه گیری بصورت تصادفی در سطح بازار انجام گردید. در نهایت داده های پرسش نامه با استفاده از محیط نرم افزار Spss و آزمون T تک نمونه ای مورد تحلیل و در نهایت فرضیه های مورد نظر تحقیق مورد اثبات یا رد قرار گرفت. نتایج تحقیق نشان می دهد کهک 1- بین کیفیت طراحی فضاهای عمومی شهر و میزان امنیت زنان در این فضاها رابطه مستقیم و معناداری وجود دارد. 2- همچنین مبلمان فضای محدوده مورد مطالعه (نورپردازی و روشنایی معابر و پیاده روها) از تناسب لازم برای ارضای نیازهای امنیتی زنان جهت حضور در فضاهای عمومی شهر برخوردار نمی باشد. 3- بین نظارت طبیعی/ عمومی و افزایش امنیت زنان در فضاهای عمومی شهر رابطه معناداری وجود دارد. نتیجتاً برخی از راهکارهای اجرایی جهت ارتقای امنیت در فضاهای عمومی شهر و تحقق موارد مذکور ارائه گردیده است.

کلیدواژه ها:

امنیت ، زنان ، فضاهای عمومی ، بازار ، کلانشهر تبریز ، CPTED