محمد مراد کسانی - دانشجوی کارشناسی ارشد تنوع زیستی و زیستگاه ها دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
حمیدرضا رضایی - عضو هیئت علمی گروه محیط زیست، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

کبک (Alectoris chukar) یکی از گونه های ماکیان است که در اکثر نقاط پراکنش دارد و جزء پرندگان بومی ایران میباشد. از آنجا که جمعیت ها واحدهای پویای بسیار دقیق و در محدوده پاسخگویی خود، به هر گونه تغییر در شرایط زیست محیطی خود پاسخ میدهند نیاز به بررسی ژنتیکی و بوم شناختی برای شناسایی این تغییرات و حفظ ذخایر ژنتیکی وجود دارد. هدف از این پژوهش تعیین جایگاه آرایه شناختی کبک منطقه غرب ایران در بین سایر کبک های جهان می باشد. در این مطالعه از ژن Cytb از توالی ژنوم میتوکندری با توجه به مزایا و برتری های آن نسبت به سایر نشانگرها استفاده شد. در این مطالعه تعداد سه نمونه بافت کبک از نقاط مختلف استان کرمانشاه جمع آوری و نمونه ها به آزمایشگاه منتقل گردید. پس از استخراج دی ان ای و بررسی کمی و کیفی آن واکنش زنجیره ای پلیمر با استفاده از یک جفت پرایمر اختصاصی رفت و برگشت در حجم 25 میکرولیتر انجام شد. نتایج حاصل از توالی یابی با نرم افزار Seqscape 2.6 ویرایش شدند و با نرم افزار MEGA 5.05 هم آرایی توالی های به دست آمده همراه با سایر توالی های موجود در ژن بانک انجام گرفت و درخت فیلوژنی آن ها با روش حداکثر احتمال و شبکه هاپلوتایبی با استفاده از نرم افزار Network v 4.6.1 رسم شد. نتایج نشان داد که گونه کبک در یک کلاد جداگانه قرار گرفته و فاقد ساختار مشخص است که بیانگر وجود روابط و آمیختگی ژنی در بین این گونه در نقاط مختلف است. سه نمونه ایران در این درخت بسیار نزدیک به هم قرار گرفتند که بیانگر ارتباط ژنتیکی بسیار قوی بین آنها میباشد. هر کدام از نمونه ها در هاپلوتایپ جدا قرار داشتند و فاصله بین این سه هاپلوتایپ نزدیک به هم بود که بیانگر ارتباط ژنتیکی مناسب بین هاپلوتایپ ها می باشد. هر کدام از نمونه ها در هاپلوتایپ جدا قرار داشتند و فاصله بین این سه هاپلوتایپ نزدیک به هم بود که بیانگر ارتباط ژنتیکی مناسب بین هاپلوتایپ ها می باشد و بر همین اساس نتایج درخت فیلوژنی و شبکه هاپلوتایپ همدیگر را تایید می کنند.

کبک، استان کرمانشاه،هاپلوتایپ، تنوع ژنتیکی( mt DNA)