حکیمه هادی - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران
فرزانه حیدری - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران
حکیمه دبیران - دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه خوارزمی تهران

یکی از مهمترین وتعیین کننده ترین ارکان ادبیات داستانی، شخصیت است. شخصیت ها با حرکت در بستر طرح (پیرنگ) رشتهحوادث داستان را ایجاد می کنند. اگر چه شخصیت و شخصیت پردازی بدان مفهوم که در ادبیات داستانی به ویژه رمان مطرح است درادبیات منظوم سنتی مطرح نیست، اما در بسیاری از حکایات و تمثیل های مثنوی معنوی از جمله حکایت عاشق شدن پادشاه بر کنیزک،عناصر داستان وجود دارد و قابل بررسی است.از آن جا که شرح و تفسیرهای فراوان و سودمندی بر این داستان نوشته شده است و شخصیت ها رمزگشایی شده اند؛ در اینمقاله سعی بر آن است که فارغ از تمام تفسیرها و معانی عرفانی و نمادین، شخصیت پردازی و ابعاد شخصیتی افراد تشریح و بررسی شود،تا هنر مولانا در ایجاد چنان مفاهیم عمیق عرفانی و اخلاقی با استفاده از عناصر داستانی و شخصیتی آشکار گردد. همچنین میزانموفقیت وی در انتقال مفاهیم از طریق پردازش شخصیت ها مورد نقد قرار بگیرد.

پادشاه، کنیزک، طبیب حاذق، زرگر، شخصیت ایستا، شخصیت پویا، شخصیت نمادین