حسین بشارتی - دانشیار موسسه تحقیقات خاک و آب کشور
اسماعیل معمار کوچه باغ - کارشناس ارشد خاکشناسی گرایش بیولوژی خاک

سرب یکی از عناصر سنگین آلاینده محیط زیست بویژه خاکهای کشاورزی می باشد که می تواند بر گیاهان و موجودات خاکزی از جمله میکروارگانیسم ها مفید خاکزی اثرات نامطلوب داشته و فعالیت و کارکرد آنها را تحت تاثیر قرار دهد در اراضی زیر کشت لگوم ها آلودگی سرب می تواند در برقراری همزیستی بین گیاهان میزبان و باکتریهای ریزوبیوم تثبیت زیستی نیتروژن و در نهایت رشد و عملکرد گیاهان لگوم اثر سوء داشته باشد در تحقیق حاضر ریشه یونجه حاوی گره از یونجه زارهای اطراف کارخانجات سرب و روی جمع آوری و سپس باکتریهای ریزوبیوم خالص سازی شدند مقاومت جدایه ها به الودگی سرب در محیط کشت حاوی مقادیر مختلف کلرورسرب بررسی گردید برای هریک از جدایه ها محاسبه و بعنوان شاخص MRL منظور گردید توان جدایه ها در تثبیت نیتروژن در خاک آلوده به سرب بر اساس نتایج اندازه گیری مقاومت انها به سرب و نیز میزان کارایی آنها پنج جدایه انتخاب و در آزمون گلخانه ای کشت یونجه مورد استفاده قرار گرفتند تیمارها شامل تلقیح به جدایه های سینوریزوبیوم در پنج سطح N6.N12.N17.N41.N51 تیمار شاهد و غلظت سرب در پنج سطح 0،5،25،50و100 میلی گرم سرب در کیلوگرم از منبع کلرورسرب بودند نتایج نشان داد جدایه ها از نظر میزان تحمل به سرب اختلاف معنی داری با هم داشته و به سه گره حساس نسبتا حساس و مقام تفکیک شدند کمترین مقدارعملکرد مربوط به تیمار شاهد و بیشترین مقدار آن مربوط به سویه های مقاوم به فلز سنگین بود با افزایش غلظت سرب در گلدانها رشد و تثبیت نیتروژن و وزن خشک گیاه یونجه کاهش نشان داد ولی در گیاهان تلقیح شده با سویه های مقاوم اثرات سمی سرب بر گیاه کمتر بود بدر شاهد بدون باکتری با افزایش غلظت سرب از صفر به 100 میلی گرم در کیلوگرم وزن خشک بخش هوایی یونجه حدود 49 درصد کاهش نشان داد در حالیکه این کاهش در گیاهانی که با یکی از جدایه های مناسب تلقیح شده بودند به کمتر از 7 درصد رسید

گره زایی،سینوریزوبیوم ملیلوتی،سرب،خاکهای آلوده