بررسی تاثیر فناوری بر سیر تکوین بازار در ایران

فضاهای تجاری نیازهای اقتصادی شهر را از طریق داد و ستد مردمان با یکدیگر در طول تاریخ تسهیل می کرده است. می توان به جرات اذعان کرد که تجارت مقدم بر نیاز به فضای ساختمانی خاصی در طول زندگی بشری برای انسان بود که با افزایش جمعیت و شکل گیری مجتمع های زیستی و توسعه آنها، به مانند خانه به عنوان فضای زیست خصوصی و معابد به عنوان فضای عبادی و کاخ ها و قصرها به عنوان فضاهای حکومتی، ایجاد فضای معماری خاصی را برای خود باعث شده است. ماهیت تجارت و تعامل مردم با یکدیگر، این فضا را معمولاً در بطن فضای کالبدی زندگی بیرونی و همگانی مردم مثل آگورا در یونان و فوروم در روم قرار داد و امروزه با اهمیت دوباره ای که تجارت در شهرها پیدا کرد این فضاها به صورت خطی با خیابان نیز ترکیب شد. مراکز خرید، مهمترین محور ارتباطی و فضای شهری در شهرها در گذشته به شمار می آمده است، زیرا بازارهای اصلی و دائمی در هر شهر بطور معمول در امتداد مهمترین راه و محور شهری که از یک دروازه شروع می شد و تا مرکز شهر ادامه می یافت، شکل می گرفت. همچنین از یک سو، موقعیت و جایگاه شهری بازار و فضاها و مراکز واقع در امتداد آن و از سوی دیگر اهمیت نقش و منزلت اجتماعی اصناف و بازاریان در زندگی شهری موجب شد که بازار تنها یک فضای اقتصادی به شمار نیاید، بلکه فضایی برای بسیاری از فعالیت های اجتماعی از جمله برگزاری جشن های ملی و مذهبی باشد. بازارهای هر شهر تا اوایل قرن معاصر با سایر فضاهای شهری ارتباطی تنگاتنگ و منسجم داشت، اما از آغاز دوره معاصر و در پی توسعه شهرها و ایجاد خیابان هایی برای دسترسی سواره و تعیین الگوهای سکونت و شهرنشینی، ارتباط آن با سایر فضاهای شهری به تدریج گسیخته شد. امروزه شکل گیری مراکز خرید با احجام معماری بزرگ و وابسته به دسترسی به آنها با اتومبیل باعث گردیده است که شاهد جدایی بازارها از فضاهای شهری و رشد قارچ گونه و جزیره وار مجتمع های تجاری در سطح شهرها باشیم. به هر حال ، میان الگوهای شکل گرفته در فضاهای تجاری آنهایی موفق هستند که با فضای شهری به خوبی تلفیق شده اند. در مواردی طراحان سعی کرده اند تا از جاذبه های فضای شهری در داخل فضای معماری استفاده کرد و به نوعی مشتریان را به سوی خود جذب کنند. آنچه که در حال حاضر طراحی فضاهای خرید در کشور ما را هدایت می کند الگوبرداری از کارهایی است که معماران و کارفرمایان در غرب با توجه به نیازهای جامعه خود، فضاهای تجاری شان را شکل می بخشند. کشور ما با داشتن فضاهای تجاری با الگوهای خاص خود حال و هوای شهرسازی منحصر بفردی برای کاربران خود خلق می کنند که تا به امروز نیز پا به پای گذشته توانسته اند جوابگوی نیازهای مادی جامعه کنونی باشند و می توانند با رویکردی نو و همگام با پیشرفت جامعه انسانی و با توجه به هویت کالبدی معماری، راحتی مشتریان، عرضه عادلانه کالا در آنها و توجهاتی که به اقلیم و تلفیق با سایر کاربری ها و بخصوص فضای شهری در آنها صورت گرفته طراحی گردند.

کلیدواژه ها:

بازار ، شهرهای ایران ، فناوری ، فضای شهری ، دوره اسلامی