الهام سعادت فر - دانشجوی کارشناسی ارشد طراحی شهری، گروه شهرسازی، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران
هادی سروری - دکتری شهرسازی، استادیار و عضو هیئت علمی، گروه شهرسازی، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران
فاطمه محمدنیای قرایی - دکتری شهرسازی، مربی و عضو هیئت علمی، گروه شهرسازی، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران

امروزه شهرها به مکان هایی بی روح، مرده و نا آشنا تبدیل شده اند. برای جلوگیری از بروز این مسئله، لازم است تلاش جدی در جهت شناخت مفاهیم و ارزش های موجود مکان به عمل آید و در تقویت آن ها به عنوان مکان های فرهنگی و اجتماعی از طریق طراحی مناسب اقدام شود. اینگونه است که فضاهاى شهرى با همراه داشتن خاطرات، تعلقات و بار ذهنى، داراى معنى و مفهوم خواهند شد. خاطرات جمعی از طریق افزودن معنی به فضا، سبب ارتقای هویت مکانی میگردد و این هویت مکانی، سبب دلبستگی افراد به محیط میشود. در شهر مشهد علیرغم اهمیت رابطه انسان و مکان در محیط های شهری که میتواند حیات جمعی و زندگی اجتماعی افراد را در شهر ارتقا بخشد و سبب شکل گیری خاطرات جمعی گردد مطالعات اندکی در این حوزه صورت گرفته است. هدف از این تحقیق ارائه معیارها و روش های ارتقا خاطره انگیزی و دلبستگی به مکان با بهره گیری از روش تحقیق کیفی و پیمایشی در بستر مطالعات میدانی و استفاده از پرسشنامه برای نیل به اهداف و پاسخ به سوال تحقیق میباشد. از این رو میتوان با بازآفرینی تلقی شهروندان از عناصر مکانی هویت مند شهر مشهد، فعالیت پذیری، تنوع کارکردها جهت افزایش سرزندگی و نیز بهبود تصویر و سیمای محیط در ذهن کاربران فضا، ضمن تقویت چنین عناصری به ایجاد آن ها نیز اقدام کرد و سبب شکل گیری خاطرات جمعی در فضا، و دلبستگی مکانی شهروندان شد.

فضای شهری، هویت، دلبستگی به مکان، خاطرات جمعی، خیابان ارگ